Łamigłówki pana Alfreda

Wstęp

Psychologiczne studia Piageta oparte na obserwacjach jego trojga małych dzieci są powszechnie znane w nauce. Mało kto jednak wie, że Piaget miał wielu poprzedników - psychologów i pedagogów, którzy opisywali rozwój fizyczny i umysłowy swoich dzieci. Spośród nich najciekawszą postacią był francuski pionier stosowania testów inteligencji - Alfred Binet.

W rozprawkach poświęconych procesom psychicznym dzieci, Binet ukrył dwie swoje córki – Madeleine i Alice, pod imionami Marguerite i Armande. Obserwacja ich rozwoju umysłowego i emocjonalnego dostarczyła badaczowi wiele materiału do naukowych rozważań. Bineta zaintrygowały znaczące różnice pomiędzy jego córeczkami. Madeleine była skoncentrowana i uważna, natomiast jej o półtora roku młodsza siostra Alice – impulsywna i wesoła. Ucząc się chodzić, starsza córka Bineta starała się mieć w zasięgu rąk jakieś przedmioty do przytrzymywania się, podczas gdy młodsza próbowała stawiać kroki w pustej przestrzeni, bez względu na konsekwencję upadku. Różnice w odwadze obu dziewcząt nie uległy zmianie w kolejnych latach życia. Doświadczenia zebrane podczas tych obserwacji wpłynęły na zainteresowanie Bineta rozwojem intelektualnym dzieci. Prowadził swoje badania w różnych środowiskach, a nawet kulturach, zaś pod koniec życia zaangażował się w pracę nad metodą do badania inteligencji uczniów szkół francuskich.

Polskie epizody


W twórczości naukowej Bineta udało się odnaleźć ciekawe epizody związane z jego polskimi kontaktami. W ławie szkolnej zasiadał z nim Józef Babiński (1857-1932), słynny paryski neurolog polskiego pochodzenia, unieśmiertelniony w nazwie odkrytego przez siebie odruchu, należącego do podstawowego repertuaru badań lekarskich. To właśnie Babiński wprowadził  Bineta do grupy studiującej sekrety psychopatologii pod okiem słynnego mistrza Jeana-Martina Charcota oraz skierował jego zainteresowania ku zagadnieniom histerii. Uwagę francuskiego psychologa przyciągały także wybitne zdolności ludzkie, szczególnie jeśli ujawniały się już w dzieciństwie. W roku 1909 opublikował w piśmie „L’Année Psychologique” bardzo obszerną rozprawkę „Tajemnica malarstwa”, poświęconą twórczości Tadeusza (Tade) Styki (1889-1954). Urodzony w Kielcach, lecz większą część życia spędzający poza krajem Tade Styka, był synem polskiego artysty Jana Styki, a swój talent zaczął zdradzać już w bardzo młodym wieku, właśnie podczas pobytu w Paryżu. Bineta fascynował niezwykły dar młodego człowieka, który z łatwością i w sposób bardzo ekspresyjny oddawał w swych portretach charakter modela (Styka był autorem kapitalnych konterfektów, m.in. Roosevelta, Paderewskiego czy Poli Negri). Przeanalizował fenomen młodego Polaka, publikując jedno z pierwszych psychobiograficznych studiów z zakresu psychologii twórczości.

Dusza i ciało

Jeśli chodzi o ogólne zagadnienia psychologiczne, to Bineta interesował związek procesów cielesnych z psychicznymi. W napisanej dość hermetycznym językiem książce Dusza i ciało, nieoczekiwanie pokazał się czytelnikowi jako filozof. Zamieścił w niej rozważania na temat materii i „ducha” oraz ich wzajemnych uwarunkowań. Jego zdaniem, zjawiska duchowe są w istocie efektem wrażeń, wyobrażeń, myśli, wzruszeń i wysiłku człowieka. „Duch” jest więc akt...

Pozostałe 80% artykułu dostępne jest tylko dla Prenumeratorów.



 

Przypisy

    POZNAJ PUBLIKACJE Z NASZEJ KSIĘGARNI