Jestem ważny, bo jestem

Jak budować poczucie wartości u swojego dziecka?

Trening psychologiczny

Ma ogromny wpływ na nasze życie, w tym na relacje, które budujemy. Jest filarem dobrego samopoczucia i determinuje sposób postrzegania siebie i innych. Nie dziwi zatem fakt, że wielu rodzicom zależy na kształtowaniu poczucia wartości – bo o nim mowa – u swoich dzieci. Jak sprostać temu wyzwaniu? Jak wychować człowieka samoświadomego i akceptującego siebie?

Poczucie własnej wartości, zwane często pewnością siebie, to stała postawa wobec siebie i innych. Najlepiej wyrażają ją dwa zdania zaczerpnięte z Analizy Transakcyjnej: „Ja jestem okej, Ty jesteś okej” oraz „Jestem okej taki, jaki jestem”. Oddają one sedno adekwatnego i zdrowego poczucia własnej wartości, które wyraża się w przekonaniu, że każdy człowiek zasługuje na szacunek, godność i szczęście, a prawa te nie zależą od osiągnięć, posiadania czy pochodzenia.

Jesper Juul, duński pedagog i terapeuta, pisał: „Dzisiaj wiemy, że zdrowe poczucie własnej wartości to podstawa dobrego samopoczucia każdego człowieka i jego zdolności do budowania harmonijnych związków z innymi. Stanowi także najlepszy psychiczny system immunologiczny w sytuacjach zmiany szkoły lub miejsca zamieszkania, rozwodu rodziców, destrukcyjnego wpływu grupy rówieśniczej, uzależnień i temu podobnych. Ponadto poczucie własnej wartości to najlepszy fundament do nauki i zdobywania wiedzy”.

Nie tylko wiara w siebie

Kształtowanie poczucia własnej wartości u dzieci jest nieraz dużym wyzwaniem dla rodziców – trudno bowiem wspierać je u własnego dziecka, gdy czujemy, że nam samym go brakuje. Zatem poszukiwania skutecznych strategii wzmacniania pewności siebie u dziecka warto rozpocząć od analizy własnej struktury poczucia wartości.

POLECAMY

Poczucie własnej wartości jest postawą, a zatem można ją zmieniać i rozwijać całe życie. To wieloskładnikowy konstrukt. Aby wzmacniać tę postawę, należy zająć się składowymi, od których zależy. Tylko dzięki rozumieniu dynamiki ich wzajemnych powiązań można zwiększyć zdolność rozwijania u dzieci adekwatnego, stabilnego poczucia własnej wartości. W jego budowaniu częściej chodzi o akceptowanie własnej przeciętności niż o poszukiwanie wyjątkowości.

Na początku warto rozróżnić poczucie własnej wartości od wiary w siebie. Wiara w siebie i swoje możliwości jest składową poczucia wartości, ale zależy wyłącznie od świadomości własnych zasobów i umiejętności ich użycia. To oznacza, że dotyczy ona jedynie wycinka rzeczywistości człowieka. Według Jespera Juula wiara w siebie „(…) odnosi się do tego, co potrafię. Zależy od moich umiejętności, od tego, jak dobry jestem w różnych dziedzinach życia”. Ważne jest, by zrozumieć, że poczucie własnej wartości jest pojęciem szerszym niż wiara w siebie i choć ta wiara ma duże znaczenie dla jego kształtu, nie jest jedynym i wystarczającym czynnikiem. Koncentracja na samej wierze we własne możliwości bez innych składowych poczucia własnej wartości, takich jak: samoakceptacja, poczucie godności, szacunku i prawa do szczęścia, nie wystarczy, by dziecko mogło to poczucie rozwijać.

Nieprawidłowo ukształtowane poczucie własnej wartości może przybierać różne formy, choć najczęściej pojawiają się trzy sposoby przystosowania:

  • Zaniżone poczucie własnej wartości – skutkuje między innymi wycofywaniem się z aktywności i relacji, nadmierną zależnością od innych, czasem silnym samokrytycyzmem, wstydem czy lękiem przed odrzuceniem.
  • Zawyżone poczucie własnej wartości – skutkuje między innymi niską autorefleksją i brakiem autokrytycyzmu, egocentryzmem, wyższościową postawą i z racji niechęc...

Pozostałe 80% artykułu dostępne jest tylko dla Prenumeratorów.



 

Przypisy

    POZNAJ PUBLIKACJE Z NASZEJ KSIĘGARNI