Dlaczego chorujemy na zaburzenia odżywiania?
Zaburzenia odżywiania to więcej niż tylko problemy psychiczne – to poważne choroby somatyczne, które bardzo mocno wpływają na ciało i zdrowie fizyczne. Anoreksja, bulimia czy kompulsywne objadanie się mogą prowadzić do wyniszczenia organizmu, osłabienia mięśni, problemów z sercem i depresji. Tylko zrozumienie tego, skąd się wzięła dana choroba, może uratować życie i poprawić jakość codziennego funkcjonowania – uważa Izabela Raczkowska, fizykoterapeutka, joginka i autorka książki Ciało chore z emocji. Jak mu pomóc, jak je odzyskać, jak je uzdrowić.
Wewnętrzne konflikty, niezgody, strach – przyczyną chorób psychosomatycznych
Nasze emocje, jako jeden z elementów doświadczania stresu, mogą leżeć u podstaw wielu chorób i przypadłości, które pozornie nie mają z nimi nic wspólnego. Wszelkie wewnętrzne konflikty, opory, niezgody, strachy, złości i frustracje oraz wiele innych emocji naznaczają nasze dusze oraz nasze ciała. Leżą u przyczyn chorób lub wpływają na przebieg i czas ich trwania. Wpływają także na naszą reakcję na ich leczenie. Złość, bezradność, niezgoda tworzą chorobę, a zaburzenia odżywiania są właśnie jedną z nich.
Jak przekonuje Izabela Raczkowska: „jedzenie działa na dwa sposoby. Po pierwsze jest markerem naszego stanu psychicznego. Po drugie ma na niego istotny wpływ. Zapętlamy się w tym co niemiara. Już od pierwszych chwil życia uczymy się, że jedzenie zapewnia nam poczucie sytości, posiadania i bezpieczeństwa. Znika dyskomfort, a na jego miejscu pojawia się przyjemność. Pojawia się ulga. Często szukamy jej potem w życiu i… właśnie w jedzeniu”.
Zaburzenia odżywiania a relacja matka-dziecko
Tu także mamy pole do kształtowania się relacji matka–dziecko. Bo mama to ulga sytości. Ma to diametralny wpływ na napięcie psychiczne małego ludka. Ładunek emocjonalny jest tu bowiem ogromny. Jeśli dochodzi do zaniedbania w tym obszarze, może skutkować to trwałymi zmianami rozwojowymi. Dziecko nie potrafi bowiem rozwiązać tego problemu. Nie umie też wyrazić uczuć i ich rozładować. W tej pierwszej bezradności pozostaje tylko ich tłumienie. Ta nauka przekłada się potem na wiele innych aspektów naszej osobowości. Czym bowiem jest dzieciństwo? Nauką reagowania. Wypracowaniem wzorców, jak przetrwać w świecie. Uczymy się, które wzorce zachowań działają najlepiej. Dzięki którym nawykom przeżyjemy.
Jeśli tłumienie uczuć sprawdziło się w naszym dzieciństwie, utrwalamy je także w życiu dorosłym. Bardzo często u podstaw zaburzeń pokarmowych leży właśnie nasz stosunek do matek. Zmuszanie do jedzenia, nadwrażliwość w tym obszarze — dziecko nie odbierze tego jako wyrazu troski, a raczej jako przymus czy groźbę. Zawsze też będzie to powodowało jakiś dystans. Takie dzieci mogą mieć potem zaburzenia odżywiania.
„Kompensujemy sobie brak miłości czekoladą”
Pamiętamy jedzenie. Poczucie sytości i ulgi. Bezpieczeństwo. Podświadomie jedzenie kojarzymy z miłością, opieką i poczuciem troski. Z tego też powodu w dorosłym już życiu jemy, kiedy ich nam brakuje. Kompensujemy sobie często brak miłości czekoladą. To bardzo prymitywny mechanizm, ale też bardzo prosty i tani. Jedzenie jako pocieszenie. Nagradzamy się jedzeniem.
Otyłe dziecko jest wypadkową nadmiernie troskliwej matki, która chce je cały czas zadowalać. Ona bowiem kształtuje świadomość żywieniową w domu. Takie dziecko wyrośnie często na pasywnego dorosłego. Oczekującego. Jedzenie, jakkolwiek by nie było proste, nierzadko również odwraca naszą uwagę od napięć. Używamy go więc jako przerywnika lub sposobu rozładowania napięcia.
Bardzo często także używamy pokarmu dla obrony i ochrony. Otyła kobieta staje się niezauważalna. Często podświadoma bezradność tego dokładnie szuka. Otyłość bywa więc tutaj skutkiem odrzucenia lub skrzywdzenia. Tłuszcz jest izolatorem i barierą — stwarza poszukiwany dystans do świata, jednocześnie chroniąc kruche centrum.
Anorektyczka jest królową panowania nad sobą
I odwrotnie, acz podobnie. Niejedzenie jest rozpaczliwym wyjściem poza bezradność. Wyjściem poniekąd ponad kondycję ludzką. Niejedząca osoba zaczyna coś kontrolować. Ba! Robi to lepiej niż wszyscy inni. Wygrywa z konkurencją. W świecie, w którym do tej pory nie miała siły sprawczej, staje się królową panowania nad sobą. Nad własnym zmaltretowanym ciałem. Zaprzeczenie jedzeniu to zaprzeczenie życiu. Pozostaje zapieczona, ziejąca dziura ciała. Ten rodzaj ucieczki od bezradności zabija.
Anorektycy to często dzieci wymagających rodziców, oczekujących osiągnięć. To też nierzadko ofiary uzależnienia od doskonałości.
Bulimiczka czuje ból i wstyd oraz wewnętrzną pustkę
Inaczej ma się sprawa z bulimią, gdzie nadmierna żarłoczność okupiona jest winą i wstydem prowokowanych wymiotów. Pragnieniem i niezaspokojenie, posłuszeństwo i bunt tworzą w takich osobach
wewnętrzną pustkę. Depresja i wstyd ubierają tu zawsze jakąś maskę.
To często dzieci z rodzin, w których mówi się o jedzeniu. Któreś z rodziców jest otyłe albo nadużywa alkoholu. Zawsze w tym wypadku u podstawy leży jakaś impulsywność.
Zdarza się także, że brak pokarmu duchowego przeistacza się w realny głód lub pragnienie. Nigdy niezaspokojone. Do braku sensu, do wypełniającej Cię pustki grawituje to, co powoduje, że cokolwiek czujesz — jedzenie lub używki.
Trzeba pamiętać, że zaburzenia odżywiania to poważne choroby somatyczne, które wymagają kompleksowego podejścia do leczenia. Zrozumienie ich wpływu na ciało i umysł jest kluczowe dla zdrowienia. Dzięki odpowiedniej terapii, wsparciu dietetycznemu i edukacji można zacząć zdrowieć. Jeśli ty lub ktoś, kogo znasz, zmaga się z zaburzeniami odżywiania, poszukaj pomocy u specjalistów. Twoje zdrowie jest najważniejsze!
Więcej o chorobach psychosomatycznych znajdziesz w książce Izabeli Raczkowskiej: Ciało chore z emocji. Jak mu pomóc, jak je odzyskać, jak je uzdrowić, wyd. Sensus, Gliwice 2024. Link do książki: https://sensus.pl/ksiazki/cialo-chore-z-emocji-jak-mu-pomoc-jak-je-odzyskac-jak-je-uzdrowic-izabela-raczkowska,psypra.htm#format/d
