Liczba osób, które doświadczają negatywnych skutków nadmiernego stresu w miejscu pracy, wciąż rośnie. Konsekwencją są m.in. zmęczenie, bezsenność, problemy z koncentracją i pamięcią, a także różnego rodzaju bóle: głowy, żołądka, pleców. Wyzwania stawiane przed pracownikiem, nacisk na osiągnięcia, presja czasu, konkurencja w branży czy lęk przed zwolnieniem ― to wszystko prowadzi do wzrostu poziomu stresu.
POLECAMY
Czym jest stres?
Pojęcie to stało się w ostatnich latach niezwykle popularne, mimo że sam mechanizm towarzyszy człowiekowi od tysięcy lat ― wcześniej był jednak odpowiedzią na takie wyzwania jak atak zwierzęcia czy polowanie. Obecnie wśród stresorów wymienia się raczej przeciążenie pracą, złą atmosferę w miejscu pracy lub w domu, śmierć współmałżonka, ale także… zawarcie związku małżeńskiego czy nawet wakacyjny wyjazd.Stres jest ― najprościej mówiąc ― reakcją mającą na celu przygotowanie człowieka do poradzenia sobie z wyzwaniami. Zwykle jednak pojęcia tego używamy wówczas, kiedy mówimy o niezwykłych, traumatycznych wydarzeniach. Dla większości z nas stres jest zjawiskiem negatywnym, nieprzyjemnym. Dotychczasowe badania nad stresem również koncentrowały się w dużej mierze na jego negatywnych aspektach. Podkreśla się rolę stresu jako czynnika powodującego pogorszenie sprawności i obniżenie efektywności funkcjonowania w różnych sferach życia człowieka. Co więcej, stres traktuje się jako jeden z powodów występowania poważnych zaburzeń w stanie zdrowia.
Stres czy wyzwanie ― to zależy od ciebie
Fizjolog Hans Selye, który sformułował definicję stresu, utożsamiał go z „nieswoistą reakcją organizmu na wszelkie stawiane mu wymagania”. Badacz postawił również hipotezę zakładającą istnienie określonych „stresorów”, które z powodu swojego charakteru i intensywności wywołują u większości ludzi takie same reakcje. Jednak, mimo że wiele osób posługuje się określeniem „stresująca sytuacja”, w większości przypadków nie sama sytuacja jest przyczyną stresu, ale znaczenie, jakie jej nadajemy. Wydarzenie, na przykład zmiana miejsca zamieszkania, dla jednej osoby będzie niezwykle stresujące, natomiast inna potraktuje je jako szansę na rozpoczęcie nowego etapu w życiu lub zupełnie nie odczuje z tego powodu emocji, traktując kwestię przeprowadzki zadaniowo. Zwykle różnice w podejściu wynikają z naszego przekonania, na ile z daną sytuacją potrafimy sobie poradzić. Jeśli oceniamy coś jako trudne, reakcja stresowa będzie silniejsza (pojawia się stres negatywny, który dezorganizuje działania). Kiedy zaś jesteśmy przekonani, że dane zadanie jest dla nas szansą, a my wywiążemy się z niego bez problemu, pozytywny stres (tzw. eustres) doda nam energii do pracy.
Jak sobie radzić ze stresem?
Powtarzający się stres negatywny sprawia, że nasze działania stają się coraz bardziej chaotyczne, cierpimy na coraz więcej dolegliwości fizycznych, mamy też coraz mniej energii. Dlatego w trudnych sytuacjach, kiedy czujemy, że mamy wszystkiego dość, warto sięgnąć po te sposoby:
1. Postaw na work-life balance ― równowaga pomiędzy życiem prywatnym a zawodowym sprawia, że jesteśmy w lepszej kondycji fizycznej i psychicznej, bardziej angażujemy się w pracę i osiągamy w niej lepsze wyniki, a poziom odczuwanego przez nas stresu jest znacznie niższy. Warto zatem zadbać o to, by po pracy spędzać czas z rodziną, znaleźć sobie hobby.
2. Określ swoje priorytety ― zastanów się, co jest dla ciebie ważne, i na tym się skoncentruj. Sporządzenie listy spraw do realizacji, w ciągu roku, miesiąca, tygodnia czy danego dnia, ułatwia kontrolowanie czasu, ale także kierunku, w jakim zmierza twoje życie. Na kartce papieru wypisz wszystkie zadania do zrealizowania. Zacznij od jednego dnia. Następnie każdą z czynności oceń pod kątem pilności i ważności, przypisując im litery: typ A ― zadania pilne i ważne, typ B ― zadania, które są albo pilne, albo ważne, typ C ― zadania, które nie są ani pilne, ani ważne. Zadania z literą A to faktyczne priorytety, na których warto się skupić.
3. Skończ z perfekcją ― wiele osób perfekcję wyniosło z czasów szkolnych, a ponieważ wtedy za nią nagradzano, wciąż kurczowo trzymają się tego podejścia do życia. Tymczasem dorosły, obarczony obowiązkami zarówno na polu zawodowym, jak i osobistym, nie może oczekiwać od siebie doskonałości, bo wówczas będzie narażony na stres i wypalenie zawodowe. Wyjeżdżasz na wakacje i stresuje cię nieposprzątane mieszkanie? Odpuść, zacznij cieszyć się z urlopu (zresztą przez tydzień i tak się zakurzy). Przygotowane zestawienie nie ma każdej kolumny w innym kolorze i miliona zakładek zawierających dane „na wszelki wypadek”? Wyluzuj i skoncentruj się nie na tym, by było perfekcyjne, ale na tym, by było przydatne.
4. Dbaj o ciało i umysł ― nie od dziś wiadomo, że aktywność fizyczna skutecznie redukuje stres i sprawia, że organizm produkuje endorfiny (hormony szczęścia). Dlatego znajdź przynajmniej godzinę w tygodniu, by się poruszać. Nie masz wolnej godziny? Zacznij od kilku minut w ciągu dnia, np. zrezygnuj z jazdy windą albo wysiadaj przystanek wcześniej w drodze do domu. Wspólnie z rodziną możesz wyprowadzać psa ― spacery z nim wzmocnią także więzi pomiędzy wami. Obniżeniu poziomu stresu sprzyja też medytacja.
5. Jesteś tym, co jesz ― jednym ze sposobów redukcji stresu jest zmiana diety. Niektóre produkty obniżają poziom kortyzolu i adrenaliny, inne podnoszą poziom serotoniny. Zadbaj o odpowiednio skomponowane posiłki, składające się z węglowodanów złożonych (płatki zbożowe, razowe pieczywo, kasze), które dostarczają energii, zawierają witaminy z grupy B, odpowiadające za właściwą pracę układu nerwowego, łagodzą stany lękowe. W diecie nie powinno zabraknąć kwasów omega-3 (znajdziesz je m.in. w tłustych rybach), które zapobiegają wzrostowi hormonów stresu oraz chronią przed chorobami serca, a także warzyw i owoców, które dostarczą witaminy C, witamin z grupy B i E oraz zwiększą w organizmie poziom flawonoidów, redukujących stres.
