Także uczniowie zdolni są dziećmi o specjalnych potrzebach edukacyjnych. Przekonanie, że sami sobie poradzą dzięki swoim dodatkowym możliwościom, nie tylko nie sprzyja rozwijaniu ich zdolności i talentów, ale przyczynia się do gubienia prawdziwych diamentów. Często rodzice i nauczyciele zwracają uwagę, że uczniowie osiągający dotychczas najwyższe wyniki w nauce, uczą się coraz słabiej. Zjawisko to nosi nazwę Syndromu Nieadekwatnych Osiągnięć Szkolnych (SNOS) i może dotyczyć nawet 50 proc. populacji dzieci zdolnych. Profesjonalna diagnoza psychologiczno-pedagogiczna pokazuje, że u uczniów ze SNOS występuje znaczna rozbieżność pomiędzy wysokimi wynikami uzyskiwanymi w testach badających zdolności intelektualne, specjalne i twórcze a niskimi wynikami z testów osiągnięć szkolnych, sprawdzianów i ocen szkolnych.
Oczywiście, nie każde pogorszenie wyników ucznia świadczy o SNOS. Jeżeli uczeń długo chorował i w teście czy sprawdzianie osiągnął słabsze wyniki niż wcześniej, to taka sytuacja nikogo nie zdziwi. Mówimy wówczas o sytuacyjnych nieadekwatnych osiągnięciach, którym stosunkowo łatwo przeciwdziałać. Niestety, wiele chwilowych niepowodzeń szkolnych uczniów zdolnych w miarę upływu czasu przekształca się w syndrom chroniczny, który o wiele trudniej zdiagnozować i leczyć.
Przyczyny i rozpoznawanie zjawiska
Nieformalna diagnoza syndromu wymaga od nauczyciela i rodzica wiedzy o jego specyfice i koncentruje się głównie na obserwacji zachowań dziecka w konkretnych sytuacjach domowych i szkolnych. Uczniowie zdolni mogą mieć problemy natury emocjonalnej i społecznej (podobnie jak wszyscy), które zakłócają ich właściwy rozwój oraz prawidłowe funkcjonowanie w szkole i w gronie rówieśników. Bardzo często problemy te przesłaniają lub nawet ukrywają rzeczywisty potencjał uczniów. Mogą być konsekwencją asynchronii rozwojowych oraz różnych rodzajów nadpobudliwości pojawiających się już we wczesnym dzieciństwie. Może to być nadwrażliwość intelektualna, psychomotoryczna, wyobrażeniowa, emocjonalna czy zmysłowo-sensoryczna. Prowadzą one do negatywnych zachowań dziecka: niecierpliwości i braku tolerancji, uporu, cynizmu, nieustępliwości, hałaśliwości i pretensjonalności, kłótliwości, niechęci do współpracy i współuczestnictwa, egocentryzmu i nadmiernej energii oraz obojętności wobec zasad dobrego wychowania.
Syndrom Nieadekwatnych Osiągnięć Szkolnych jest złożony, występują w nim trzy rodzaje problemów: osobowościowe, rodzinne i szkolne. Osoby o nieadekwatnych osiągnięciach charakteryzują się olbrzymią liczbą cech, które można by uznać za „wspólne cechy osobowościowe”.
Uczniów ze SNOS charakteryzuje niedojrzałość emocjonalna i społeczna. Można wśród nich wyróżnić uczniów agresywnych, wycofujących się oraz typ mieszany – buntowniczo-wycofujący się. Uczniowie agresywni jawnie i widocznie demonstrują swoją wybuchowość, gwałtowność i tendencję do zachowań konfliktowych. Uczniowie wycofujący się są znudzeni, niezainteresowani i niezaangażowani. Typ buntowniczo-wycofujący się to kombinacja zachowań agresywnych i pasywnych.
Większość uczniów manipuluje otoczeniem – rodzicami, nauczycielami czy rówieśnikami, ale dla uczniów ze SNOS manipulacje są mechanizmami obronnymi, stosowanymi nieświadomie. Dzieci uległe najczęści...
Pozostałe 80% artykułu dostępne jest tylko dla Prenumeratorów.
