Empatia, czyli kwestia przetrwania

Neuropsychologia wskazuje zatem, że wynikiem ewolucji jest rozwój umiejętności przeżywania obserwowanych emocji. Empatia okazała się niezbędna, gdyż dzięki niej zaspokajamy jedną z podstawowych potrzeb życiowych: potrzebę przynależności. To ona powoduje, że udzielamy pomocy innym ludziom, choć oczywiście nie zawsze nasze motywy są altruistyczne.

Pieniądze a życzliwość

Amerykański psycholog Paul Piff i jego koledzy z Uniwersytetu Kalifornijskiego w Berkley zastanawiali się, jaki wpływ na empatię ma status socjoekonomiczny, czyli kto chętniej pomoże innym: bogaty czy biedny. W serii przygotowanych przez nich eksperymentów wzięli udział ludzie z różnych grup społecznych. W pierwszym badaniu każdy otrzymał 10 dolarów – pieniądze mógł zatrzymać dla siebie albo podzielić się nimi z całkowicie obcą osobą. Okazało się, że biedniejsi badani chętniej dzielili się pieniędzmi (o 44 proc. częściej niż zamożni). Badacze sprawdzali również, kto częściej oszukiwał przy grze w kości, w której stawką było 15 dolarów – bogatsi czynili to niemal cztery razy częściej. Brali też znacznie więcej przeznaczonych dla dzieci cukierków.

Zespół Piffa prowadził także obserwacje na ulicach Kalifornii. Pokazały one, że kierowcy jadący droższymi samochodami (badacze uznali ich za zamożnych) rzadziej niż kierowcy z tańszych aut zatrzymywali się przed przejściem dla pieszych w momencie, gdy przechodzień chciał przejść na drugą stronę. Nie przejmowali się tym, że obowiązujące w Kalifornii prawo nakazuje zatrzymanie samochodu, gdy pieszy chce przejść przez jezdnię. W innych badaniach naukowcy zauważyli, że bogaci częściej kłamią w negocjacjach oraz chętniej wspierają nieetyczne zachowanie (np. kradzież pieniędzy z kasy, branie łapówki, oszukiwanie klientów).

Uzyskane wyniki skłoniły Piffa i jego współpracowników do postawienia pytania, jak zachowają się ludzie, gdy choć przez chwilę będą mieli nawet złudne poczucie bogactwa? Czy będą skłonni do empatycznych działań? Aby to sprawdzić, przygotowali eksperyment, w którym uczestnicy grali w parach w popularną grę Monopol. Zaczynali jednak w niet...