Moim światem są wysokie góry, a zwłaszcza Andy. Na altiplano Peru i Boliwii w rejonie jeziora Titicaca spędziłem ponad rok, obserwując przystosowanie Indian do życia na wielkich wysokościach. Miałem też unikalną możliwość prowadzenia rocznej obserwacji polskich budowniczych huty szkła na wysokości 4104 m n. p. m. w Boliwii. Te doświadczenia układają się dzisiaj w mozaikę wspomnień bliskich rzeczywistości magicznej, tak charakterystycznej dla kultury latynoskiej. Może rację miała Indianka, która podczas karnawału folkloru andyjskiego w Oruro z magicznego układu liści coca „wyczytała”, że w poprzednim wcieleniu byłem andyjskim kondorem? Andom i ich mieszkańcom zawdzięczam najpiękniejszą przygodę swego życia: medycynę górską.
W skali światowej około 420 milionów ludzi zamieszkuje regiony górskie, z tego 30 milionów żyje stale powyżej 3600 m n. p. m. Największe skupiska ludzi żyjących „wyżej niż kondory” spotkać można na andyjskim altiplano, zwłaszcza w basenie jeziora Titicaca (wys. 3812 m n. p. m.). Najwyższa stolica świata – La Paz w Boliwii – liczy sobie dwa miliony mieszkańców. Penetracja i zasiedlanie wysokich gór, zwłaszcza Andów, sięga kilkunastu tysięcy lat. Świadczą o tym znaleziska archeologiczne i kultowe: tzw. „sanktuaria” lub „adoratoria” andyjskie.
Życie w środowisku wysokogórskim wystawia organizm na działanie wielu czynników urazowych: niskiego ciśnienia atmosferycznego, obniżonego ciśnienia parcjalnego tlenu, niskiej temperatury i wilgotności oraz nasilonego promieniowania słonecznego i kosmicznego („agresja klimatyczna”). Dochodzi do tego niedożywienie ludności, niski poziom higieny oraz konieczność dużego wysiłku fizycznego.
Stałych mieszkańców gór cechuje wrodzone i trwałe przystosowanie do życia w tym środowisku (aklimatyzacja). Dlatego Indian Keczua i Aymara zamieszkujących tereny dawnego Imperium Słońca opisuje się jako odrębną rasę (raza andina, raza de bronze). Izolacja społe...
Pozostałe 80% artykułu dostępne jest tylko dla Prenumeratorów.
