CO ODKRYŁ SKINNER

Wstęp

20 marca mija setna rocznica urodzin Burrhusa Frederica Skinnera, twórcy behawiorystycznej teorii uczenia się. Postać twórcy behawiorystycznej teorii uczenia się przybliża JERZY SIUTA.

Burrhus Frederic Skinner (1904–90), psycholog amerykański, stworzył behawiorystyczną teorię uczenia się, wprowadził do badań nad uczeniem się paradygmat warunkowania sprawczego, wyodrębnił kategorię tzw. zachowań prawczych, zapoczątkował badania nad zastosowaniem procedur warunkowania sprawczego między innymi w dydaktyce (nauczanie programowane) i psychoterapii (terapia behawioralna). W Polsce ukazały się jego trzy książki: „Zachowanie się organizmów”, „Poza wolnością i godnością”, „Przyjemnej starości” (współautor).

Rok 1904 był dla psychologii rokiem wyjątkowym. Przyszło w nim na świat trzech psychologów, którzy istotnie wpłynęli na jej współczesny kształt. Donald Olding Hebb stworzył podstawy współczesnej teorii neuropsychologicznej, a Ernest Ropiequet Hilgard przyczynił się między innymi do renesansu eksperymentalnych badań nad hipnozą. Jednak największy wpływ na psychologię współczesną wywarł trzeci z nich – Burrhus Frederic Skinner.

Burrhus Frederic Skinner urodził się 20 marca w Susquehanna, małym miasteczku położonym na wzgórzach Pensylwanii. Wychowywał się w rodzinie, którą po latach określił jako ciepłą i stabilną. Miał młodszego o dwa lata brata (zmarł, będąc dzieckiem). Ojciec był prawnikiem. Matkę, Grace Burrhus, Skinner wspominał jako osobę piękną i inteligentną, mającą niewzruszone zasady dotyczące tego, co jest dobre, a co złe. Była też wierna w przyjaźni. Gdy miała siedem lat, zaczęła korespondować ze szkolnym kolegą, który wyjechał z miasteczka. Pisywali do siebie, na zmianę, co tydzień przez 70 lat!

Skinner lubił szkołę i nauka nie sprawiała mu trudności. Uczył się także gry na fortepianie. Uwielbiał majsterkować. „Zawsze coś budowałem” – napisał w autobiografii. Były to hulajnogi, sanki, tratwy, łuki i pistolety na wodę. Warto wspomnieć o dziale parowym zbudowanym z wyrzuconego bojlera, którym Skinner  – ponad dachem domu sąsiadów – strzelał z marchewek i ziemniaków. Wiele czasu poświęcił na skonstruowanie szybowca, którym zamierzał latać. Przystąpił również do zbudowania perpetuum mobile, jednak nie chciało ono działać... Także w późniejszych okresach życia pasja konstruktorska nie opuszczała Skinnera. Z zamiłowaniem budował modele statków, a kiedy zaczął palić, projektował i robił fajki. Zdobyte umiejętności wykorzystał w pracy naukowej – zbudował urządzenie do warunkowania, gdy eksperymentował ze szczurami i gołębiami.

Początki zainteresowań Skinnera działalnością naukową wiążą się z pewnym wydarzeniem z okresu szkoły średniej. Języka angielskiego uczyła go Miss Graves i w jej obecności wyraził kiedyś (zasłyszaną od ojca) opinię, że sztukę „Jak wam się podoba” napisał nie William Szekspir, lecz Francis Bacon. Nauczycielka powiedziała chłopcu, że wyrażając taki pogląd, „nie wie, o czym mówi”. Skłoniło to kilkunastoletniego Skinnera do sięgnięcia po biografię i dzieła Bacona. Nie znalazł dowodów, na podstawie których należałoby pozbawić Szekspira praw autorskich. Przekonał się natomiast, że nauka powinna stawiać sobie cele praktyczne i gromadzić fakty na drodze eksperymentalnej. Zapoznał się także z podstawami stworzonej przez Bacona teorii indukcji.

Skinner ukończył Hamilton College i postanowił zostać pisarzem. Wrócił do rodzinnego domu. Okazało się jednak, że pisarstwo nie jest jego przeznaczeniem. Cały dorobek z tego okresu to kilkanaście artykułów prasowych i... kilka pływających modeli statków. Ważny dla dalszej kariery Skinnera o...

Pozostałe 80% artykułu dostępne jest tylko dla Prenumeratorów.



 

Przypisy

    POZNAJ PUBLIKACJE Z NASZEJ KSIĘGARNI