CIAŁO, UMYSŁ, DUSZA XIII

Świadomość poza granice

Wszelkie doznania, z których zdajemy sobie sprawę w danym momencie: spostrzeżenia, myśli, uczucia i pragnienia – to świadomość. Możemy też wznieść się na nieco wyższy poziom i uprzytomnić sobie, że to my daną czynność wykonujemy oraz że inni obserwują nasze poczynania. Świadomość ma więc różne wymiary. Spełnia również bardzo ważną funkcję – pomaga nam przetrwać, bo ogranicza ilość napływających do nas stale danych, które w przeciwnym wypadku zalałyby nasz umysł. Wybiera też to, co najważniejsze, oraz pomaga analizować i planować, dzięki czemu nasze postępowanie może być skuteczne.
Czasem jednak, gdy na przykład chcemy lepiej zrozumieć, dlaczego postąpiliśmy w pewien sposób, albo gdy nie do końca rozumiemy targające nami uczucia, uznajemy, że nasza świadomość jest zbyt ograniczona, i szukamy sposobów na jej poszerzenie. Istnieją różne metody owego poszerzania.

Medytacja

Jedną z bardziej znanych technik zwiększania świadomości jest medytacja: koncentracja na oddychaniu i regulacja oddechu, przyjęcie ściśle określonej pozycji ciała (najczęściej siedzącej z prostymi plecami) w wyciszonym otoczeniu i oczyszczanie umysłu z wszelkich myśli. Ma pomóc skupić się na psychicznym wnętrzu, rozluźnić się i poprawić samopoczucie. Służy także przywracaniu spokoju, redukuje stres oraz lęk. Medytacja praktykowana regularnie ma przynieść oświecenie (iluminację), czyli pogłębienie świadomości, ma pozwolić człowiekowi na ujrzenie znanych rzeczy w nowym świetle, a także na uwolnienie się od nawyków i automatycznych wzorców stosowanych w życiu. Jej zwolennicy mówią o duchowym przebudzeniu i osiągnięciu spokoju, ale nauka zachowuje dystans, gdyż brak wiarygodnych danych eksperymentalnych na temat rzeczywistego działania medytacji.

Ćwiczenie medytacji (uproszczone)

Usiądź naprzeciw pustej ściany, o nic się nie opieraj. Wyprostowany, rozluźnij ciało, oddychaj głęboko i spokojnie przeponą (narząd umiejscowiony poniżej splotu słonecznego). Wyznacz sobie punkt na ścianie i skup na nim wzrok podczas całej medytacji. Staraj się nie myśleć o niczym. Napływające myśli ignoruj i pozwól im odpłynąć. Medytuj tak 15-20 minut.

Hipnoza

Kolejna metoda poszerzania świadomości to niemłoda, ale wciąż budząca żywe emocje hipnoza. Według szerokiej definicji jest ona zmienionym stanem świadomości, w którym osoby podatne na sugestię mogą doświadczać specyficznych zmian w motywacji, poczuciu samokontroli, pamięci i percepcji. Osoba zahipnotyzowana może na przykład widzieć w pokoju lwa, którego tak naprawdę tam nie ma, i reagować strachem. Prawdziwość tego strachu potwierdzają mierzone reakcje fizjologiczne (zjawisko tzw. halucynacji pozytywnych). Możliwe jest także zasugerowanie osobie będącej w transie hipnotycznym, że na przykład w sali pełnej widzów, w której odbywa się seans, znajduje się tylko ona i hipnotyzer (zjawisko tzw. halucynacji negatywnych).

Pod wpływem hipnozy można również wytworzyć chwilową niewrażliwość na dotyk, a nawet ból. Żeby to osiągnąć, trzeba na przykład odwrócić uwagę zahipnotyzowanego od bodźca wywołującego ból, spowodować, aby wyobraził sobie narażoną na ból część jako odłączoną od reszty ciała lub niewrażliwą (np. z drewna), oraz oddzielić psychikę od ciała. Co ciekawe, podobny efekt można wywołać, hipnotyzując samego siebie (autohipnoza), czego uczono między innymi pacjentki chore na raka. W stanie hipnozy możliwe jest także docieranie do doznań albo zapamiętanych kiedyś informacji, z których świadomie nie zdajemy sobie sprawy.

Psychoterapia

To metoda przydatna między innymi wtedy, gdy chcemy poszerzyć świadomość własnych działań, pragnień czy uczuć. Potrzebny jest do tego pomocnik, najlepiej doświadczony psycholog, który pomoże nam lepiej zrozumieć nas samych i poukładać to, co splątane. Poszerzanie świadomości samych siebie owocuje możliwością rozwoju osobistego, a rozwiązanie problemów – większym spokojem, poczuciem szczęścia, spełnienia i redukcją stresu. Poniżej omówię poszerzanie świadomości w jednej ze szkół rozwoju i terapii, jaką jest neurolingwistyczne programowanie (NLP).

Neurolingwistyczne programowanie to jedn...