Generalizacja umiejętności jest szczególnie ważna w terapii dzieci ze spektrum autyzmu. Często mają one problemy z zastosowaniem posiadanych doświadczeń i wiedzy w nowych sytuacjach lub w obecności nowych osób. Trudności te zazwyczaj oznaczają, że generalizacja nie pojawi się u nich samoczynnie – w ramach terapii trzeba zaplanować i przygotować jej przeprowadzenie. Jednym z elementów tego procesu musi być włączanie wyuczonych umiejętności do codziennych aktywności dziecka, stałe ich wzmacnianie i utrwalanie. Ważne, aby terapeuta zaplanował także sposób pomiaru generalizacji.
Może to zrobić np. polecając dziecku wykonanie znanego mu zadania w nowej sytuacji, zmieniając miejsce nauki (np. sklep, park, zoo) czy osoby towarzyszące (mama, tata, rodzeństwo). Jeśli dziecko nie potrafi wykorzystać zdobytej wiedzy w życiu codziennym, terapeuta nie może dodawać nowych zadań, natomiast musi skupić się na tym, aby jego podopieczny potrafił generalizować zdobyte umiejętności. Jeśli tego nie zrobi, umiejętności te zanikną.
Zdolność do generalizowania przygotowuje osoby z różnego rodzaju problemami do lepszego funkcjonowania w życiu. Pozwala na utrwalenie nabytych umiejętności oraz wykorzystywanie ich w nowych sytuacjach i miejscach.
Nauka generalizacji umiejętności to aktywny proces, którego opanowanie powinno stać się integralną częścią terapii. Trevor Stokes i Donald Baer w artykule „An Implicit Technology of Generalization” opisali dziewięć podstawowych, stosowanych przez terapeutów strategii, mających doprowadzić do generalizacji umiejętności.
Pierwszą nazwali „Naucz i nie trać nadziei”. Obejmuje ona różnego rodzaju interwencje mające na celu wyuczenie nowego zachowania, jednak niewsparte dążeniem do ich utrwalenia. Zakłada, że umiejętności zmienione lub zdobyte w trakcie terapii pacjent automatycznie przeniesie na różne codzienne sytuacje. Autorzy zwracają uwagę, że strategia „Naucz i nie trać nadziei” w gruncie rzeczy nie gwarantuje sukcesu.
Strategia „Modyfikacja sekwencyjna” polega na ćwiczeniu nowej umiejętności albo zachowania w jednym miejscu, np. klasie szkolnej, a następnie sprawdzeniu, czy uczeń potrafi zastosować je gdzie indziej, np. w domu. Jeśli taki test na generalizację pokaże, że dziecko nie potrafi tego zrobić, ćwiczenie jest powtarzane w tym drugim miejscu.
„Wykorzystuj naturalne możliwości” to szczególnie skuteczne podejście we wzmacnianiu generalizacji takich umiejętności, jak dbanie o własny wygląd i higienę osobistą, prawidłowe zachowanie itp. Niestety, zazwyczaj otoczenie zdaje się ignorować właściwe postępowanie i koncentrować na nieodpowiednich postawach. Niektórzy nauczyciele mają ten...
Pozostałe 80% artykułu dostępne jest tylko dla Prenumeratorów.
