John C. Raven od początku swej kariery naukowej interesował się procesami percepcji, rozumianej jako odzwierciedlanie w mózgu postrzeganych zmysłami przedmiotów i zjawisk. Raven chciał skonstruować test, który pomoże w zgłębieniu tego zjawiska. Szybko zorientował się, że percepcja jest uzależniona m.in. od zdolności człowieka i postanowił skorzystać w swej pracy z tzw. teorii dwóch czynników, opracowanej przez innego angielskiego psychologa, Charlesa Edwarda Spearmana (1863-1945).
Spearman, w wydanej w 1927 roku książce The Abilities of Man, dowodził, że ludzkie zdolności zależą od tzw. czynnika ogólnego (oznaczonego symbolem g), który jest stałą biologicznie właściwością organizmu i występuje w mniejszym lub większym stopniu we wszystkich działaniach ludzkich, oraz od tzw. czynnika specjalnego (oznaczonego symbolem s), zmiennego, odpowiadającego za zróżnicowane zdolności specjalne.
Spearman za istotę inteligencji ogólnej, przejawiającej się poprzez czynnik g, uznał procesy poznawcze oparte na zrozumieniu doświadczenia oraz na myśleniu abstrakcyjnym. Procesy poznawcze zachodzą zgodnie z tzw. prawem neogenezy. Z prawa tego Spearman wywodził trzy zasady funkcjonowania intelektu: możliwość zrozumienia własnego doświadczenia, edukcję relacji oraz edukcję korelatów. Edukcja relacji jest procesem umysłowym, w którym podmiot ujmuje zależność między dwoma lub więcej elementami, natomiast edukcja korelatów polega na wydedukowaniu tego, co jest brakującym elementem w znanej podmiotowi relacji. Na przykład wskutek edukcji relacji rozumiemy, że gałąź jest elementem drzewa, natomiast dzięki edukcji korelatu na pytanie: co jest przeciwieństwem dobra?, odpowiemy, że zło.
Prawo neogenezy jest kluczem do zrozumienia konstrukcji testów Ravena.
Obrazki Ravena
Wiele osób nie zdaje sobie sprawy, że zamieszczane w kącikach rozrywki umysłowej popularnych czasopism zadania polegające na znalezieniu brakującego elementu w geometrycznej układance bądź wskazaniu, jaki rysunek powinien znaleźć się w danym miejscu zbioru elementów, są zwykłym naśladownictwem zadań Ravena. Angielski psycholog jako jeden z pierwszych skonstruował test, w którym każde zadanie jest osobną całością, złożoną z szeregu elementów – pozostających względem siebie w określonych stosunkach. Próby te opierają się więc na zasadach wynikających z prawa neogenezy. W opinii niektórych psychologów, zadania takie jak te z testu Ravena mają jeszc...
Pozostałe 80% artykułu dostępne jest tylko dla Prenumeratorów.
