Obniżone libido, poczucie bezsilności, brak energii do działania, zaburzenia snu, uderzenia gorąca, wahania nastroju – takie dolegliwości coraz częściej trapią mężczyzn w średnim wieku. Świadczą o tym m.in. statystyki medyczne, z których dowiadujemy się, że coraz większy odsetek leków na przypadłości tego typu sprzedawanych jest właśnie panom.
Opisywane objawy przywołują na myśl kobiecą menopauzę. U pań wiążą się one ze znaczącymi i gwałtownymi zmianami hormonalnymi, które rozpoczynają się średnio pomiędzy 45. a 55. rokiem życia. Zmiany te zwiastują przekwitanie, koniec okresu płodnego.
Czy mężczyzn w średnim wieku dotyka podobne zjawisko? Czy przechodzą klimakterium (gr. klimax – drabina, schody)? Rzeczywiście, media stworzyły, na podstawie podobieństw doświadczanych dolegliwości, pojęcie analogiczne do menopauzy – andropauzę (gr. anér – mężczyzna, pausis – koniec). Czy jednak istnienie andropauzy można traktować jako fakt naukowy? Wielu ekspertów jest sceptycznych.
POLECAMY
Problemy z terminologią
Prof. dr med. Martin Reincke, endokrynolog z Klinikum der Universität München, stanowczo podkreśla, że andropauza jako taka nie istnieje. Ale już prof. dr med. Frank Sommer, urolog z Universitätsklinik Hamburg-Eppendorf, ekspert w dziedzinie zdrowia mężczyzn, jest przekonany, że brak naukowej zgody co do andropauzy wynika z braków w zakresie terminologii i charakterystyki problemu: – Klimakterium w formie, w jakiej przebiega u kobiet, rzeczywiście nie występuje u mężczyzn. Niemniej jednak przychodzą do mnie panowie, którzy podczas wizyty lekarskiej zgłaszają objawy bardzo podobne do menopauzy: obniżenie napędu, brak energii, uczucie zmęczenia, spadek zainteresowania sprawami seksualnymi.
Prof. Sommer wyjaśnia: u kobiet dochodzi do gwałtownego, znaczącego obniżenia poziomu hormonów płciowych (estrogenów), mamy zatem do czynienia z fizjologicznym zjawiskiem możliwym do pomiaru, którego skutki są powszechnie znane jako menopauza. – Z kolei u mężczyzn poziom hormonu płciowego, testosteronu, obniża się łagodnie, stopniowo. Nie ma więc mowy o gwałtownym spadku, jaki obserwowany jest u kobiet – twierdzi Sommer.
We krwi zdrowego mężczyzny poziom testosteronu podlega dobowym wahaniom: najwyższy jest rano, a najniższy w godzinach popołudniowych. Według literatury fachowej prawidłowy poziom testosteronu u mężczyzn plasuje się w przedziale 12–30 nanomoli na litr krwi. Określone czynniki, takie jak sen, stres, masa ciała czy ilość ruchu, mogą wpływać zarówno na obniżenie, jak i podwyższenie poziomu testosteronu we krwi. Kiedy spada on poniżej 8 nanomoli, zalecana jest hormonoterapia zastępcza. W przypadku młodszych mężczyzn jest to wręcz konieczność, natomiast u panów w średnim wieku nie jest to tak oczywiste.
Zdarza się, że u dojrzałych mężczyzn stale występuje niski poziom testosteronu, czemu towarzyszą zaburzenia sfery seksualnej (m.in. obniżenie libido, zaburzenia erekcji). Specjaliści mówią w takich przypadkach o tzw. hipogonadyzmie późnym (ang. late-onset hypogonadism, w skrócie LOH).
Od około 40. roku życia u mężczyzn poziom testosteronu spada o mniej więcej 2 procent rocznie. Jednak to, do jak niskiego poziomu musi spaść, by mówić o objawach LOH, nie jest do końca jasne. Trudności budzi też określenie, jak silne musi być natężenie objawów przypominających menopauzę, by stwierdzić hipogonadyzm późny. Tym bardziej że niektóre z tych przypadłości, np. poczucie zmęczenia, braku energii czy obniżenie nastroju, zależą od indywidualnej, subiektywnej oceny. Na dodatek odczucia te mogą być efektem chorób, wydarzeń życiowych czy też wynikać po prostu ze starzenia się.
Aby ocenić rodzaj i częstość występowania wspomnianych objawów u mężczyzn przy obniżonym poziomie testosteronu, międzynarodowy zespół naukowców w ramach projektu European Male Ageing Study (EMAS) od 2002 roku prowadził serię badań i analiz. Objęto nimi ponad 3 tysiące panów w wieku od 40 do 79 lat, wywodzących się z 8 euro...
Ten artykuł jest dostępny tylko dla zarejestrowanych użytkowników.
