Mózg testuje świat

Zazwyczaj nie mamy wątpliwości, że trafnie rozpoznajemy i oceniamy rzeczywistość, w której żyjemy. Poznajemy ją dzięki pracy naszych mózgów, dla których oczy, nos i uszy stanowią główne źródło informacji. Istniejący w naszych mózgach obraz świata powstaje pod wpływem odpowiednich impulsów elektrochemicznych krążących między neuronami. Podobnie jest z naszymi wyobrażeniami czy wspomnieniami. One również są – z punktu widzenia mózgu jako organu poznania – impulsami nerwowymi przepływającymi między odpowiednimi jego częściami. W jaki sposób potrafimy odróżnić rzeczywistość od wyobrażeń? Czy nie popełniamy błędów?

Chyba wszyscy jesteśmy pewni, że prawidłowo odczytujemy otaczającą nas rzeczywistość. Jednak dla mózgu rozróżnianie rzeczywistości od fikcji wcale nie jest proste. Okazuje się też, że mechanizm ten nie zawsze działa bez zarzutu. Na przykład osoby chore na schizofrenię mają trudności z odróżnieniem wytworów ich umysłów od prawdziwego odzwierciedlenia rzeczywistości.

Testowanie rzeczywistości

Zdolność mózgu do rozróżnienia rzeczywistości i fantazji nazywana jest testowaniem rzeczywistości (ang. reality testing). U zdrowych osób ten proces odbywa się automatycznie, bez angażowania świadomości. Podobnie jest z mówieniem – nie zastanawiamy się przecież nad tym, że nasz mózg precyzyjnie dobiera reguły gramatyczne i słownictwo, abyśmy mogli porozumiewać się z innymi ludźmi. Kiedy jednak testowanie rzeczywistości zostanie zakłócone, sprawdzanie tego, co jest prawdziwe, a co nie, musi zachodzić pod kontrolą świadomości. Wówczas dochodzi do wielu błędów.

Jednym z typów zaburzonego testowania rzeczywistości jest agnozja, czyli trudności z rozpoznawaniem przedmiotów czy osób pomimo prawidłowego spostrzegania ich cech fizycznych. Zatem osoby z agnozją mają kłopoty z rozpoznawaniem czegoś, co jest im znane. Na przykład widzą dwa koła połączone ramą, a...