Kto jest święty?

Trailer kłamie – „Kler” to nie jest nowe „Wesele”. Wprawdzie w „Klerze” też wódka się leje, ale w dużo mniejszych ilościach. Bohaterowie „pod wpływem” robią opętańcze wyścigi po pokojach plebanii, wsiadają za kółko, wracają do flaszki w chwilach przerwy, jednak to nie alkohol determinuje ich życie, tylko Kościół. Instytucja stara jak świat, o budzącym postrach wpływie – emanacja czystej przemocy, wielki kombinat, który na przemysłową skalę produkuje zło. I znowu – w trailerze gładko uczesany ksiądz mówi, że „Kościół jest święty, ale tworzą go ludzie grzeszni”, tymczasem najnowszy film Wojciecha Smarzowskiego w zaskakujący sposób odwraca to sformułowanie. Pokazuje ludzi bezpowrotnie zepsutych przez Kościół. Wszystko można o nim powiedzieć, tylko nie to, że jest święty.

Grany brawurowo przez Janusza Gajosa arcybiskup Mordowicz jest w „Klerze” tak naprawdę postacią drugoplanową i groteskową – reprezentantem polskiego duchowieństwa na kierowniczym stanowisku, któremu wydaje się, że jest milionerem z Dubaju na wczasach w Las Vegas. Pasterzem w bentleyu i ze złotym pastorałem, który za dobre pieniądze dogląda wiernych. Ale przede wszystkim pilnuje swojej firmy, w której pracują zwykli duchowni: Kukuła, Trybus i Lisowski, grani kolejno przez Arkadiusza Jakubika, Roberta Więckiewicza i Jacka Braciaka. Ci trzej są tu najważniejsi. To poprzez te postaci Smarzowski pokazuje odtwarzalność patologii, dziedziczone traumy, skorodowany rdzeń, który nie zepsuł się wczoraj.

Ale równocześnie tworzy – wraz ze swoimi aktorami – trzy nieoczywiste portrety księży, którzy radzą sobie ze swoją przeszłością i krzywdą. Którzy wiedzą aż za dobrze, czym jest prawdziwa samotność. Którzy nie znają siebie. Może dlatego, że żyją w odseparowanej od świata bańce, która obiecała im kiedyś zbawienie.   

„Kler”
reż. Wojciech Smarzowski
prod. Polska 2018
dystryb. Kino Świat