Powielanie w dorosłym życiu wzorców zachowań, które bardzo często są reakcjami obronnymi, nabytymi i ukształtowanymi w trakcie wzrastania, zapewniają możliwość codziennego funkcjonowania w dorosłości. Kobiety, które w dzieciństwie obserwowały swoich rodziców nadużywających alkoholu, traktują tę substancję jako środek zaradczo-naprawczy.
Dorosłe życie z syndromem DDA
W dorosłym życiu kobiety z syndromem DDA aktywnie pracują, często odnoszą sukcesy zawodowe, awansują, jednak – niestety – nie potrafią poradzić sobie bez alkoholu. Wykazują również szereg charakterystycznych zachowań służących utrzymywaniu wizerunku sukcesu lub zewnętrznych pozorów doskonałości. Starannie ukrywają swoje problemy z alkoholem. Często traktują pracę zawodową lub wybrane aktywności społeczne jako formę ucieczki przed trudnościami osobistymi lub emocjonalnymi. Idealizują swój obraz jako osoby silnej, niezależnej i zdolnej do radzenia sobie ze wszystkimi sytuacjami. Na dłuższą metę może to prowadzić do trudności w akceptacji własnych słabości i kwestionowania potrzeby sięgnięcia po pomoc specjalisty. Cały czas traktują nadmierne picie alkoholu jako formę samoleczenia lub sposób na stabilizację. W sytuacji gdy czują się źle, są niepewne okoliczności, w których się znalazły, sięgają po znany sobie i „sprawdzony” środek.
Kobiety DDA bardzo często unikają rzetelnych konfrontacji z własnymi problemami, z trudnościami emocjonalnymi. Zamiast tego nadmiernie skupiają się na zagadnieniach zawodowych lub takich aktywnościach, które zapewniają im zainteresowanie otoczenia i uwagę innych tylko na tych tematach, które są dla nich wygodne. Często są to działania czasochłonne, ale i efektowne. Dzięki nim skutecznie odwracają uwagę od meritum problemu. Cały czas starannie utrzymują swoje problemy z alkoholem w tajemnicy, dbając przy tym o najdrobniejsze aspekty. Jest to dla nich szczególnie ważne, ponieważ nie zakładają scenariusza, że ich idealny wizerunek – „kobiety sukcesu”, zbudowany na podstawie modelu wysoko funkcjonującej alkoholiczki – zostanie upubliczniony. Niestety zdarza się również, że nadmierne picie bagatelizują. Wynikające z troski uwagi osób z otoczenia – często traktują jako atak i brak zaufania. Niestety określony status społeczny lub zawodowy może być przeszkodą w otwarciu się na pomoc, w obawie przed utratą reputacji lub konsekwencjami zawodowymi. Wyżej wymienione cechy i zachowania mogą sprawić, że osoby wysoko funkcjonujące, ale jednocześnie uzależnione od alkoholu, są trudne do zidentyfikowania. Zrozumienie ze strony bliskich lub życzliwych osób może być kluczowe w powodzeniu i skuteczności procesu diagnostycznego i terapeutycznego.
Wpływ doświadczeń z dzieciństwa
W jaki sposób dom, w którym alkohol rządził życiem rodziny, gdzie jedno albo oboje rodziców było uzależnione lub współuzależnione, ma wpływ na dorastające dziecko?
Dorastanie w takim domu może mieć długofalowe konsekwencje dla dziecka, budując ogromne trudności emocjonalne. Dziecko może doświadczać takich uczuć, jak: lęk, smutek, złość, wstyd czy poczucie winy związane z nieprzewidywalnością i chaosem, w którym żyje. Takie dzieci mogą mieć trudności w wyrażaniu swoich emocji i radzeniu sobie z nimi. Alkoholizm w rodzinie może prowadzić do odczuwania przez dziecko permanentnej winy i braku akceptacji, która wpływa na jego późniejszą samoocenę oraz buduje lub niszczy poczucie własnej wartości. Systematyczny brak stabilności i bezpieczeństwa, nieprzewidywalne zachowania rodziców, brak rutyny wywołują u dziecka uczucia zagubienia i niepewności. Dziecko przyjmuje jako własne negatywne wzorce zachowania rodziców.
Jest szereg czynników, które mogą mieć trwały i negatywny wpływ na rozwój dziecka oraz na jego funkcjonowanie w życiu dorosłym.
U dzieci wychowanych w rodzinach dotkniętych alkoholizmem występuje większe ryzyko rozwinięcia własnego uzależnienia od alkoholu lub innych substancji. Wpływ mają zarówno genetyczne predyspozycje, jak i wzorce zachowań wynoszone z domu. Ważne jest, aby zapewnić wsparcie, terapię i zrozumienie dzieciom wychowywanym w takich rodzinach, by pomóc im przezwyciężyć te trudności i by mogły rozwijać się w zdrowy i szczęśliwy sposób. Jedną z kluczowych wartości – szczególnie dla kobiet – jest poczucie własnej wartości. Zaburzenia w tym zakresie są często przyczyną popadania w depresję, sięgania coraz częściej po substancje psychoaktywne w celu poprawienia swojej samooceny a w konsekwencji pogrążania się w uzależnieniu przez kobiety.
Emocje w DDA
W tym miejscu wyjaśnijmy pojęcie „syndromu Dorosłych Dzieci Alkoholików (DDA)”. Przyjmuje się, że jest to zespół cech i zachowań charakterystycznych dla osób, które dorastały w rodzinach dotkniętych alkoholizmem lub innymi uzależnieniami.
W dorosłym wieku może się aktywować na różnych płaszczyznach, upośledzając pewne cechy osobowości DDA i powodując, że życie staje się ograniczone i niekomfortowe.
Kobiety z syndromem DDA odczuwają trudności w identyfikowaniu i wyrażaniu własnych emocji. Ze względu na wykonywany zawód czy odgrywaną rolę społeczną często zmuszone są do ich tłumienia. Zdarza się również nadmierna pobudliwość, niepohamowana i niekontrolowana ekspresja. W konsekwencji takie rozchwiane stany emocjonalne mogą prowadzić do zaburzeń związanych z regulacją emocji. Mówi się o takich osobach, że są rozchwiane emocjonalnie, często mają trudności w relacjach. To też jest powód, by sięgnąć po alkohol – pomimo wykonywania odpowiedzialnej pracy lub koordynowania prestiżowego projektu. Czy można wyodrębnić określone grupy zawodowe? Nie, problem dotyczy szerokiego spektrum społecznego i demograficznego. Osoby DDA często nie chcą konfrontacji z przeszłością, unikają rozmów na temat swoich doświadczeń. Ucieczka przed emocjami i wspomnieniami może być powodem do sięgnięcia po alkohol jako formę samoleczenia. DDA mogą mieć skłonność do ignorowania lub bagatelizowania swojego problemu związanego z alkoholizmem. Nie potrafią realnie ocenić sytuacji, czy jest na tyle poważna, że na przykład kolejny dzień z alkoholem może mieć tragiczne skutki w pracy zawodowej lub czy odtrącanie pomocy lub wsparcia ze strony osób życzliwych jest nieodpowiedzialne i nielogiczne.
Kolejny, ale niezwykle istotny powód, dla którego kobiety z syndromem DDA wspomagają się w codzienności alkoholem, to ograniczone umiejętności radzenia sobie ze stresem. Kierownicze stanowiska, menedżerskie kontrakty, medyczna odpowiedzialność itd. niosą za sobą tak duży stres i często paraliżujący strach, że alkohol staje się formą radzenia sobie. W przypadku osób z syndromem DDA istotne jest zapewnienie wsparcia terapeutycznego i psychologicznego, aby pomóc im zrozumieć i przezwyciężyć trudności oraz rozwijać zdrowsze mechanizmy radzenia sobie z życiowymi wyzwaniami.
Jak wygląda praca z osobą DDA?
Oferowanie terapii oraz dostępność książek na temat Dorosłych Dzieci Alkoholików (DDA) to ważne aspekty pomocy dla osób dotkniętych tym syndromem. Oto kilka rekomendacji. Bardzo efektywna jest spersonalizowana terapia indywidualna. Terapia prowadzona przez doświadczonego terapeutę będzie kluczem w zrozumieniu i przepracowaniu traum z dzieciństwa. Pozwoli na przepracowanie wszystkich blokujących zachowań oraz poszukanie odpowiedzi na wiele pytań.
W efekcie daje szansę na zbudowanie poprawnych i stabilnych mechanizmów radzenia sobie z trudnościami emocjonalnymi i relacyjnymi. Kolejną propozycją jest terapia grupowa. W takiej formie terapii uczestnicy Grupy wsparcia dla osób z syndromem DDA w bezpiecznych warunkach dzielą się swoimi traumatycznymi przeżyciami. W trakcie terapii otrzymują wsparcie od innych osób mających podobne doświadczenia. Czują, że nie są odosobnieni w swoich problemach i uczą się wspólnej pracy w budowaniu poprawnych form funkcjonowania. Terapia rodzinna, jeśli jest możliwa do przeprowadzenia, może być skutecznym sposobem na leczenie relacji rodzinnych i wspieranie procesu pozbywania się toksycznych wzorców.
Proponowane do wykorzystania w procesie terapii są książki:
- Janet G. Woititz, Dorosłe dzieci alkoholików – jeden z klasyków w literaturze na temat DDA. Autorka opisuje syndrom DDA, jego wpływ na dorosłe życie oraz strategie radzenia sobie.
- Danuta Wałęsa, Nie płacz, Kuba – autorka opisuje swoje doświadczenia jako dziecko alkoholika i drogę do samodzielnego wyzwolenia się z tego środowiska.
- Tony A., Dziecko alkoholika – adresowana do dorosłych dzieci alk‑oholików, oferuje praktyczne wskazówki dotyczące radzenia sobie z traumą i budowania zdrowych granic.
Wiele ośrodków terapeutycznych oferuje terapię dla osób dotkniętych problemami alkoholizmu w rodzinie. Warto poszukać ośrodka, który specjalizuje się w terapii DDA. Grupy wsparcia: niektóre organizacje oferują regularne spotkania grup wsparcia dla osób z syndromem DDA. Wspólne spotkania z innymi osobami z podobnymi doświadczeniami mogą być niezwykle pomocne. Dobrym pomysłem jest poszukiwanie terapeutów specjalizujących się w pracy z osobami dotkniętymi traumą i uzależnieniami, którzy są zaznajomieni z problematyką DDA.
Ważne jest, aby znaleźć zaufanego terapeutę lub wybrać taką formę wsparcia, która odpowiada konkretnym potrzebom i preferencjom danej osoby.
Na koniec warto zauważyć, że każda osoba z syndromem DDA może funkcjonować społecznie w inny sposób. Jest to uwarunkowane indywidualnym zbiorem doświadczeń, osobowością lub umiejętnościami społecznymi. Kluczowe w pomocy osobom z syndromem DDA jest zrozumienie i wsparcie ze strony bliskich lub środowiska, w którym żyją.
POLECAMY
