Czy zawsze uczymy tak, aby nauczyć? Pytanie dosyć obrazoburcze: przecież my – nauczyciele umiemy nauczać, mamy dyplom wyższej uczelni, czasami nawet niejeden. To uczniowie nie chcą się uczyć. Zapytam więc dalej: dlaczego część uczniów ma lepsze stopnie z fizyki, a część z angielskiego? Odpowiedź, podbudowana nawet różnorodnymi teoriami i badaniami naukowymi (WAIS, APIS, testy uzdolnień szkolnych) – może wskazywać na to, że pewni uczniowie są lepiej uzdolnieni w zakresie myślenia abstrakcyjnego, a inni mają wyższe zdolności językowe. Dlaczego w takim razie zdarzają się sytuacje, gdy po zmianie nauczyciela przedmiotu niektórzy – dotychczas słabi – uczniowie zaczynają otrzymywać lepsze oceny, zaś część uczniów ocenianych wyżej przechodzi do „drugiego szeregu”?
Oceny szkolne, niekiedy nazywane „wynikami nauczania”, nie zawsze stanowią tego nauczania odzwierciedlenie. Częściej są wypadkową stylu nauczania nauczyciela, ciekawości poznawczej i możliwości ucznia oraz wzajemnego dopasowania się stylów poznawczych ucznia i nauczyciela. Skoro oczywiste jest, że w nauczaniu niewidomych stosuje się tabliczki brajlowskie i inne pomoce dydaktyczne dostosowane do potrzeb uczniów, dlaczego nie zawsze jest oczywiste, że w podobny sposób nauczyciel powinien dostosować swój styl nauczania do potrzeb swoich wychowanków?
Typy umysłów
Istnieje wiele sposobów systematyzowania typów umysłów oraz preferowanych stylów poznawczych. C.G. Jung w swojej koncepcji używa dwóch osi. Oś Percepcja-Intuicja pokazuje, czy w sytuacjach życia codziennego częściej posługujemy się intuicją – ogólnym wrażeniem, jakie wywiera na nas sytuacja, czy też wolimy spostrzegać i analizować detal po detalu, aby decyzję podjąć dopiero po ukończeniu całego procesu. Oś Myślenie Obiektywne-Subiektywność wskazuje, czy do oceny świata wykorzystujemy w większości własne emocje, czy też opieramy się na obiektywnych przesłankach. Dwie dwuwymiarowe osie dają cztery podstawowe typy umysłu oraz nieskończenie wiele typów mieszanych.
Człowiek posługujący się głównie percepcją (spostrzeganiem), nastawiony na myślenie obiektywne, to Obserwator. Preferuje naoczność, fakty, liczby. Jego dystans emocjonalny ułatwia mu zrozumienie uporządkowanego świata, lecz utrudnia mu radzenie sobie w sytuacjach niejednoznacznych. Pragmatyk – to człowiek również nastawiony na percepcję, lecz myślący subiektywnie. Jest ruchliwy, łatwo dostosowuje się do zmian. Lubi działać, a nie w kółko analizować. Ma praktyczne podejście do problemów. Wizjoner kieruje się myśleniem subiektywnym i intuicją. Jego silną stroną jest umiejętność znajdowania się w złożonych, niedookreślonych sytuacjach, które trudno jest obiektywnie opisać w kategoriach ilościowych. Ma łatwość przewidywania ogólnej przyszłości. Do jego słabych stron należy brak troski o szczegóły, trudno mu doprowadzić swoje wizje do realizacji. Teoretyk z kolei kieruje się zarówno intuicją, jak i myśleniem obiektywnym. Bardzo lubi porządkować świat przez wszelkiego rodzaju modele, zasady ogólne, schem...
Pozostałe 80% artykułu dostępne jest tylko dla Prenumeratorów.
