Czym jest osobowość?
Osobowość w psychologii definiowana jest jako zespół wewnętrznie stałych, spójnych i dosyć trwałych wzorców, które sprawiają, że dana jednostka ludzka zachowuje się i myśli w dany sposób. W języku potocznym bardzo często pojęcie osobowości i charakteru są używane zamiennie, jednak w kontekście teorii psychologicznych jest to błędne, ponieważ charakter jest tylko jedną ze składowych osobowości. Dotychczas powstało bardzo wiele koncepcji osobowościowych, a najbardziej znane są te stworzone przez Hipokratesa, Junga, Eysencka oraz Costy i McCrae.
POLECAMY
Najpopularniejsze zaburzenia struktury osobowości
Wpływ na kształtowanie się struktury osobowości ma kombinacja czynników zewnętrznych i wewnętrznych m. in. Środowiskowych, psychospołecznych oraz genetycznych. Zwykle pierwsze objawy tego typu zaburzeń można już zaobserwować u dzieci lub młodzieży, natomiast diagnoza najczęściej odbywa się już u dorosłych, gdy osobowość jest już w pełni ukształtowana. W tym miejscu należy odróżnić zaburzenia struktury osobowości od przemijających zachowań, zmian nastroju lub chorób psychicznych. Zaburzenia osobowości to trwałe wzorce działania, trwające w ciągu życia. Dotychczas badacze wyróżnili rożne zaburzenia m. in.: narcystyczne, borderline, histrioniczne, unikające, antyspołeczne, paranoidalne, schizoidalne, zależne, anankastyczne. W tym artykule opisane zostaną tylko trzy zaburzenia, których nazwy są już dość często używane na co dzień poza gabinetem specjalisty.
Zaburzenie osobowości borderline
Zaburzenie osobowości borderline, nazywane również osobowością z pogranicza, cechuje się silnym pragnieniem relacji z drugą osobą, a jednocześnie lękiem przed porzuceniem i porażką. Zwykle zaburzenie to może iść w parze z niską samooceną, zaburzeniami odżywania lub nadużywaniem substancji psychoaktywnych. Silne napięcie emocjonalne i stres, a także nadmierna impulsywność i konfliktowość sprawiają, że związek z osobą z tym zaburzeniem jest niezwykłym wyzwaniem.
Zaburzenie osobowości narcystyczne
W tym przypadku cechą najbardziej charakterystyczną jest bardzo wysokie poczucie własnej wartości, zawyżona samoocena i brak umiejętności zrozumienia innych ludzi, a także chęć do wykorzystywania ich i manipulowania ich uczuciami. Poczucie własnej wyjątkowości i potrzeba uznania ze strony innych ludzi również utrudniają tworzenie relacji i związków.
Zaburzenie osobowości histrioniczne
Osoba z tym zaburzeniem jest niezwykle urokliwa, czarująca i flirtująca, koncentruje się na zdobywaniu zainteresowania ze strony innych ludzi, a jednocześnie rezygnuje z dalszych kontaktów w przypadku gdy ma dojść do bardziej intymnej relacji, dlatego często uznawana jest za oziębłą seksualnie. Jednostka taka ma duże problemy z nawiązaniem dłuższych związków, a także nadmiernie eksponuje swoją emocjonalność.
Jak leczyć zaburzenia struktury osobowości?
Leczenie zaburzeń struktury osobowości jest jak najbardziej możliwe, chociaż wymaga sporo pracy. Dzieje się tak dlatego że, jak już wspomniano, osobowość jest trwała i spójna, kształtuje się przez dużą część życia, a tym samym nie podlega tak łatwo zmianom. Zaburzenia można jednak wyleczyć, a zachowania i postawy skorygować. Pomóc mogą w tym specjaliści z Centrum-Psych, czyli placówek kompleksowo zajmujących się zdrowiem psychicznym w zakresie różnego rodzaju problemów. Zwykle uznaje się, że podstawową metodą leczenia jest psychoterapia poznawczo-behawioralna lub psychodynamiczna, przy czym prowadzone muszą być one w sposób długoterminowy i skoncentrowany na potrzebach danego pacjenta. Dobrze pamiętać o tym, że zaburzeń osobowości nie da się wyleczyć lekami, dlatego tak ważny jest kontakt z psychoterapeutą i indywidualna wewnętrzna motywacja do zmiany swoich zachowań.
