Autocoaching – jak odzyskiwać energię, gdy brakuje sił?

Obniżona witalność może być wynikiem naszej ogólnej kondycji. Człowiek, aby prawidłowo się rozwijać, potrzebuje równowagi. Służy temu najczęściej samoświadomość, dzięki której wiemy i potrafimy zadbać o to, co jest dla nas ważne w tym momencie życia, w którym jesteśmy. Dzięki tej wiedzy możemy zaspokajać swoje potrzeby. A te są różne. 
Abraham Maslow, amerykański psycholog, uporządkował ludzkie potrzeby zgodnie z hierarchią, która wyznacza kierunek rozwoju człowieka. Jak większość humanistów uważał on bowiem, że każdy człowiek dąży ostatecznie do samourzeczywistnienia i samorealizacji. To właśnie podążanie za realizacją owej potrzeby jest według niego źródłem dobrostanu w życiu. Według koncepcji Maslowa każdy z nas ma dwa rodzaje potrzeb – niższego i wyższego rzędu. Zaspokojenie tych pierwszych umożliwia spełnienie tych drugich. Oznacza to, że – aby się rozwijać i być witalnym – każdy z nas potrzebuje w pierwszej kolejności spełnić potrzeby niższego rzędu, czyli potrzeby fizjologiczne: jedzenia i picia, snu, odpoczynku, prokreacji, posiadania odzieży, własnego mieszkania, środków do życia. Bez dobrostanu w tym obszarze bardzo trudno jest skoncentrować się na czymś innym. Jeżeli cierpimy na obniżony poziom satysfakcji z życia, sprawdźmy w pierwszej kolejności, czy nasze podstawowe potrzeby są zaspokojone. W dużym skrócie, zanim sięgniemy po narzędzia służące planowaniu zmiany, sprawdźmy, czy jesteś syci i wypoczęci. Nasza fizjologia bardzo mocno determinuje to, czy korzystamy w życiu z naszych możliwości oraz w jaki sposób to robimy.
Wśród potrzeb wyższego rzędu Maslow wymienił natomiast: potrzeby niedoboru (co oznacza, że już sam brak ich zaspokojenia skutkuje spadkiem dobrostanu), potrzebę bezpieczeństwa (osobistego, ekonomicznego, zdrowotnego), potrzebę przynależności, potrzebę uznania, potrzeby wzrostu (co oznacza, że ich obecność wzmacnia poczucie dobrostanu, ale brak ich zaspokojenia nie prowadzi wprost ku chorobom, potrzebę samorealizacji. Wszystkie wymienione potrzeby stanowią bazowe kategorie różnych motywacji, jakimi człowiek kieruje się w życiu. Kluczem do ich zaspokajania jest samopoznanie.

Nie prenumerujesz jeszcze naszego czasopisma, a zainteresował Cię ten artykuł? Zobacz całe wydanie - pobierz za darmo.

Na czym polega samopoznanie?

Można powiedzieć, że nasze życie składa się z wielu elementów, jak tort, a jego ostateczny kształt zależy od tego, jaką uważnością obdarzamy poszczególne jego części. Homeostaza to stan, w którym każda część jest zaopiekowana, adekwatnie do momentu w życiu, w którym jesteśmy. Nasza hierarchia wartości i potrzeb zmienia się przecież wraz z nami. Niektóre priorytety pozostają stałe, jednak duża część celów i potrzeb wynika z aktualnego miejsca w życiu i kryzysów rozwojowych, jakie przychodzi nam pokonywać. Jako ludzie mamy bardzo szeroki wachlarz potrzeb: wśród nich znajdziemy potrzeby społeczne, duchowe, związane ze zdrowiem, poczuciem bezpieczeństwa czy rozwojem zawodowym. To, w jaki sposób się nimi opiekujemy, zależy poza ich świadomością, w dużym stopniu od tego, jak zarządzamy naszym czasem i aktywnościami w życiu. A tego można się nauczyć. 
Punktem wyjścia do wprowadzania zmian służących zwiększeniu satysfakcji będzie budowanie świadomości siebie i tego, w jaki sposób żyjemy. Bez rozmowy z samym sobą na ten temat niewiele zmian, które wprowadzimy, będzie skutecznych. Pamiętajmy jednak, że borykając się z obniżoną motywacją i witalnością, zanim zadamy sobie pytania na temat tego, jak żyjemy, co jest dziś dla nas ważne i w jaki sposób się sobą opiekujemy, w pierwszej kolejności musimy zapytać siebie o to, jak się czuje nasze ciało. Co oznacza, że pracując z obniżonym samopoczuciem psychicznym i fizycznym w pierwszej kolejności monitorujemy zdrowie, by wykluczyć czysto medyczne powody, które mogą dawać taki efekt. Jest wiele chorób, które przekładają się na jakość życia, w tym na poziom życiowej energii i witalności – stąd zasada najpierw ciało, potem psychika, jest najbardziej właściwa, gdy poszukujemy źródeł problemów.

Praca nad samoświadomością 

Zanim rozpoczniemy planowanie i wprowadzanie zmian, zachęcam do krótkiej pracy nad samoświadomością. To właśnie samopoznanie pozwala planować skuteczne zmiany w życiu, które prowadzą do wzrostu zadowolenia z niego. Aby móc sobie samemu pomóc, musimy siebie poznać, często z takiej perspektywy, z jakiej nigdy na siebie nie patrzymy. Przyjęcie metapozycji czy inaczej pozycji obserwatora, powoli nam dostrzec więcej i lepiej zrozumieć, dlaczego zachowujemy się tak, a nie inaczej.

Jak pracować nad własną kondycją psychologiczną?

Kiedy rozumiemy procesy rządzące motywacją do działania oraz lepiej znamy siebie, możemy sięgnąć po techniki wprowadzania zmian, służących naszym potrzebom i celom. Jednym z narzędzi, które można wykorzystać, aby zadbać o własną witalność, jest autocoaching, znane i popularne narzędzie pracy nad własną kondycją psychologiczną. Jest to metoda sprzyjająca rozwojowi, która polega na zastosowaniu narzędzi coachingowych wobec samego siebie. To oznacza, że w procesie autocoachingu nie bierze udziału osoba trzecia. Oczywiście nie oznacza to, że stosując tę metodę, nie można skorzystać ze wsparcia specjalisty. Czasem jest to nawet wskazane, szczególnie wtedy gdy widzimy, że wprowadzane zmiany nie przynoszą oczekiwanych rezultatów. Zanim jednak wybierzemy się do coacha, sprawdźmy, jakie zmiany możemy wprowadzić samodzielnie, korzystając ze zdobytej na swój temat wiedzy. Wprowadzanie zmian najczęściej wymaga samokontroli, a tę można wspierać, rozumiejąc proces zmiany oraz sięgając po skuteczne sposoby jego przeprowadzania.
Sam autocoaching to najczęściej systematyczna praca ze sobą, mająca na celu wzbudzenie procesu automotywacji. Służy temu zadawanie sobie konkretnych pytań i udzielanie odpowiedzi, na podstawie których możemy planować wprowadzanie różnych zmian w życiu. Najczęściej proces rozpoczyna się od zwiększania samopoznania, w kolejnych zaś etapach dotyczy wprowadzania konkretnych zmian.