Na ostatnim szczeblu kobiecości

TEKST MOŻESZ PRZECZYTAĆ BEZPŁATNIE DZIĘKI FIRMIE SIROWA POLAND DYSTRYBUTOROWI WYROBU MEDYCZNEGO VAGISAN

Maria ma 44 lata. To „coś” przyszło na nią znienacka: Długo nie poddawałam się myśli, że i na mnie czas, choć tak wcześnie... No więc mam TO od paru miesięcy. Pierwsze, pojedyncze objawy uderzeń gorąca pojawiły się rok temu. Preparaty, które wtedy brałam, pomogły mi, ale teraz jest o wiele gorzej. Nieustanne fale gorąca w dzień i w nocy, zlewne poty. Każdej nocy budzę się kilka razy, przez co rano jestem zmęczona i w pracy do niczego się nie nadaję. Do tego kołatanie serca, depresja, zmienność nastrojów – podręcznikowa menopauza. Jestem w szoku! Wiem, że muszę sobie z tym poradzić, ale kompletnie nie mam sił na nic. Nie mogę się skoncentrować, zapominam, co miałam zrobić, gubię się w miejscach, które dobrze znam. Jeszcze dwa lata temu byłam zupełnie inną osobą. Czuję się strasznie... – pisze Maria na internetowym forum dla kobiet, które przechodzą menopauzę.

Dla wielu z nich – zwłaszcza tych, u których pojawiają się szczególnie silne objawy – ten okres w życiu jawi się jako istny koniec świata. I trudno się dziwić: czują się nieatrakcyjne, ich ciało zachowuje się tak, jakby właśnie zamieszkał w nim obcy. Menopauza stanowi okres przejściowy w życiu kobiety między wiekiem prokreacyjnym a starością i trwa zazwyczaj od 45 do 55 roku życia. Zachodzi wtedy stopniowe wygaszanie funkcji hormonalnej jajników wskutek zaniku oddziaływania układu hormonalnego, a ściślej pętli podwzgórze – przysadka – jajniki, sterowanej przez ośrodkowy układ nerwowy. Skutkuje to początkowo zmniejszeniem, a z czasem zaprzestaniem produkcji żeńskich hormonów płciowych (estrogenów i progesteronu) przez jajniki, czego konsekwencją jest całkowite ustanie menstruacji.

Zmiana rytmu
Jeszcze do końca XIX wieku przeciętna długość życia kobiet nie przekraczała czterdziestu lat, a podstawową – i często jedyną – rolą życiową kobiety było wydanie na świat potomstwa. W XXI wieku, dzięki poprawie warunków mieszkaniowych, sposobu odżywiania i postępowi medycyny, średni wiek życia kobiet wydłużył się do 80 lat. Prawie połowa życia i kilkanaście lat aktywności zawodowej przypada na okres pomenopauzalny.

Natura próbuje korygować swoje błędy. Chociaż przeciętny okres życia kobiet w krajach cywilizowanych wydłużył się mniej więcej o 30 lat, to czas wystąpienia menopauzy przesunął się tylko o 1–1,5 roku. Ustanie miesiączkowania jest równoznaczne z utratą zdolności rozrodczych. Jajniki produkują coraz mniej hormonów, które są niezbędne do podtrzymania cyklu miesiączkowego. Spadek stężenia hormonów zachodzi zwykle stopniowo i powoduje pojawienie się objawów świadczących o rozpoczęciu okresu przekwitania.

Najbardziej obiektywnym sygnałem rozpoczęcia okresu klimakterium jest zmiana rytmu miesiączkowania. Miesiączki występują nieregularnie, a w końcu ustają zupełnie. Towarzyszyć temu może szereg objawów, które spowodowane są niedoborem żeńskich hormonów płciowych i określane są mianem objawów wypadowych. Najczęściej są to uderzenia gorąca i napadowe pocenie się, zaburzenia snu, nerwowość, zmiany nastroju, trudności w koncentracji, gorsza pamięć, skłonność do płaczu, zmniejszenie popędu płciowego, bóle głowy oraz ogólnie gorsze samopoczucie.

Objawy wypadowe, często o niewielkim nasileniu, występują u około 40 proc. kobiet w piątej dekadzie życia, nawet u tych, które jeszcze regularnie miesiączkują. Nasilają się jednak w okresie bezpośrednio poprzedzającym menopauzę, w trakcie występowania rzadkich i nieregularnych miesiączek. I tak w momencie wystąpienia menopauzy (czyli ostatniej w życiu kobiety miesiączki) objawy wypadowe występują u 85 proc. kobiet, a co trzecia kobieta ocenia je jako ciężkie. Jak wykazały badania przeprowadzone w Europie, tempo ustępowania objawów wypadowych u pacjentek nieleczonych hormonalnie jest bardzo powolne. Słabiej zaznaczone objawy wypadowe występują u 57 proc. kobiet nawet 10 lat po menopauzie.

W przypadku kobiet, u których do menopauzy dochodzi w wyniku operacji chirurgicznej (tzw. menopauza chirurgiczna), polegającej na usunięciu m.in. jajników, objawy wypadowe pojawiają się już w kilka, kilkanaście dni po operacji – zwykle występują one nagle i są bardziej nasilone niż w przebiegu wspomnianej wcześniej menopauzy fizjologicznej.

Bez hormonów

Z okresem okołomenopauzalnym wiąże się wiele dolegliwości, część z nich to problemy somatyczne, fizjologiczne, jak przywołane już objawy wypadowe. Do tej samej grupy zalicza się także zmiany pojawiające się w dłuższej perspektywie czasowej, jak np. osteoporoza, częstomocz, nietrzymanie moczu czy też zmiany zanikowe w obrębie układu moczowo-płciowego (mniejsza ilość śluzu szyjkowego, zwężenie przedsionka pochwy). Menopauza powoduje również problemy natury psychicznej: obniżenie nastroju, zaburzenia depresyjne, problemy z koncentracją uwagi i pamięcią. Przyczyną odczuwanych dolegliwości jest znaczny spadek wydzielania estrogenów przez jajniki.

Poziom tych hormonów można uzupełnić, stosując hormonalną terapię zastępczą (HTZ). Zastosowanie estrogenów po menopauzie ma na celu nie tylko zniwelowanie bardzo dokuczliwych objawów tego okresu, ale przede wszystkim zapobiega skutkom szybkiego narastania zmian i dolegliwości wynikających z niedoboru estrogenów. Decyzja co do momentu włączenia, rodzaju, dawki i drogi podania hormonu zależy od lekarza ginekologa, który podejmuje ją po badaniu oraz wnikliwej rozmowie z pacjentką.

W doborze właściwego rodzaju HTZ, a w szczególności dawki, zasadnicze znaczenie mają oczekiwania kobiety, jej wiek, czas trwania menopauzy, stopień nasilenia objawów wypadowych, choroby towarzyszące, planowany okres stosowania oraz droga podania. Obecnie zaleca się, aby HTZ zaczynać od jak najmniejszej skutecznej dawki, co zapewnia względne bezpieczeństwo stosowania, redukuje objawy niepożądane, umożliwia dłuższe stosowanie, a jest skuteczne niemal tak samo jak większa dawka.

Menopauza to w życiu kobiety zjawisko fizjologiczne, jednak można zaradzić jej negatywnym skutkom – tym bardziej że przed kobietą jest jeszcze 1/3 jej życia. Badania wskazują, że podawanie żeńskich hormonów płciowych nie tylko przec...