Nowa religia

Style życia

Dla społeczeństw rozwiniętych jedzenie stało się religią zastępczą. Od kiedy wiara straciła na znaczeniu, poszukujemy idei, która da nam nadzieję na nieśmiertelność. Jedzenie - zdrowe jedzenie - nadaje się do tego doskonale.

Andrzej Lipiński: W naszych czasach jedzenie stało się zdecydowanie czymś więcej niż tylko zaspokajaniem głodu…

Christoph Klotter: W Europie mamy do czynienia z dwoma całkowicie przeciwnymi wzorcami kultury jedzenia. Jeden to wywodząca się z ducha starożytności wstrzemięźliwość, obecna później w chrześcijańskiej koncepcji grzechu, wedle której należy kontrolować i ograniczać wszelkie pragnienia oraz przyjemności. Drugi zaś to brak umiaru, który symbolizowali królowie oraz szlachta, obżerający się i upijający do nieprzytomności. Nasz obecny stosunek do jedzenia jest paradoksalną mieszanką obu tych tradycji.

POLECAMY

Czy któryś z tych wzorców jedzenia dominuje? Częściej się objadamy czy zachowujemy umiar?

Jesteśmy o wiele zdrowsi niż nasi przodkowie, a średnia długość życia nadal rośnie. Przyczyniają się do tego m.in. zmiany w myśleniu o odżywianiu i w nawykach jedzenia. W latach pięćdziesiątych ubiegłego wieku w niemieckiej porannej telewizji śniadaniowej często podawano koniak i palono papierosy. Dzisiaj byłoby to nie do pomyślenia. Według jednego z sondaży z 1961 roku prawdziwy niemiecki mężczyzna musiał być korpulentny, bo świadczyło to o jego prawidłowym stosunku do jedzenia i picia. W tamtych latach nie znalazłby pan szczupłego burmistrza niemieckiego miasta, ponieważ tusza była symbolem statusu społecznego.

Dzisiaj jest dokładnie odwrotnie – w sytym społeczeństwie ludzie lepiej sytuowani odróżniają się od reszty, dbając o szczupłą sylwetkę i przechodząc na wegetarianizm. 

Czy mieszkańcy krajów uprzemysłowionych w przyszłości staną się całkowicie roślinożerni? 

To absolutnie możliwe. W Niemczech zamyka się jedną przetwórnię mięsa rocznie, jego spożycie powoli, ale sukcesywnie spada. Na nasze zwyczaje żywieniowe coraz większy wpływ mają tzw. milenialsi, czyli osoby urodzone w latach 80. i 90. XX wieku. Wśród nich prekursorkami świadomego odżywiania były młode, dobrze wykształcone kobiety, dzisiaj propaguje je właściwie całe pokolenie. Ci ludzie coraz bardziej świadomie odżywiają się i dbają o swoje zdrowie. To głównie dzięki nim największy wzrost obrotów w sieciach spożywczych przynoszą produkty „bio”. 

Milenialsi są też chyba bardziej niż reszta populacji świadomi zagrożeń ekologicznych i czują się bardziej odpowiedzialni za przyszłość, nie tylko swoją… 

Jak najbardziej. Świadczy o tym np. szerzenie się idei zrównoważonego rozwoju, czego wyrazem jest choćby spadek konsumpcji mięsa. W efekcie przemysł spożywczy musi poszukiwać nowych metod produkcji i strategii sprzedaży. I trzeba powiedzieć, że nie tylko ich poszukuje, ale też wprowadza w życie. Stąd niemal wszystkie nowe metody produkcji żywności zgodne są z ideą zrównoważonego rozwoju, dzięki czemu jakość żywności jest coraz lepsza. Do handlu trafia coraz więcej towarów z oznaczeniami „eko” lub „fair trade”, a producenci starają się docierać do tych grup społecznych, które mogą rozpowszechniać nowe nawyki kupowania i wykorzystywania żywności.

Obfitość jedzenia, jaką możemy się dzisiaj cieszyć, to w historii ludzkości stan wyjątkowy, wręcz nienaturalny. Przecież fazy głodu i niedożywienia były od początków życia stałym elementem bytu wszystkich istot…

Około 200 lat temu rozpoczęło się uprzemysłowienie metod produkcji żywności. Współcześnie są one na takim poziomie, że tak naprawdę jedzenia powinno wystarczyć dla każdego mieszkańca Ziemi. Jesteśmy genetycznie zaprogramowani na zjadanie możliwie dużej ilości pokarmu, gdy tylko mamy do niego dostęp. Gdyby nasi przodkowie dbali o zdrową dietę, gatunek ludzki pewnie by nie przetrwał. Do momentu nastania epoki przemysłowej około 200 lat temu głód był wszechobecny. Ale powszechna była wtedy również naturalna wdzięczność człowieka za każdy kęs jedzenia.

Z różnych stron słyszymy o metodach odżywiania, które powinniśmy wszyscy stosować, bo są najlepsze. Czy w ogóle istnieje forma odżywiania dobra dla wszystkich?

Z naukowego punktu widzenia coś takiego nie istnieje. Co prawda Niemieckie Towarzystwo Żywienia regularnie publikuje wytyczne na temat właściwego odżywiania [patrz ramka „10 reguł pełnowartościowego odżywiania”, s. 82], ale ich naukowe podstawy pozostawiają wiele do życzenia. Najnowsze badania pokazują, że metabolizm jest sprawą bardzo indywidualną – na przykład zdarzają się nagłe skoki poziomu insuliny po zjedzeniu pomidorów, co trudno wyjaśnić...

Ten artykuł jest dostępny tylko dla zarejestrowanych użytkowników.

Jeśli posiadasz już konto, zaloguj się.

Przypisy

    POZNAJ PUBLIKACJE Z NASZEJ KSIĘGARNI