Podróż bohaterki

W 1949 roku w swojej książce Bohater o tysiącu twarzy Joseph Campbell przedstawił model mitologicznej podróży, który od tamtego czasu stosowany jest jako wzorzec dla psychoduchowego rozwoju jednostki. Model ten – osadzony mocno w mitach o trudach i sukcesach bohaterów płci męskiej, takich jak: Gilgamesz, Odyseusz czy Parsifal – rozpoczyna się od Wezwania do przygody. Bohater przekracza próg nieznanego świata, spotyka przewodników o nadprzyrodzonych mocach, którzy pomagają mu w podróży, i stawia czoła przeciwnikom lub strażnikom przejścia, usiłującym przeszkodzić mu w osiągnięciu celu. Mężczyzna przeżywa inicjację np. w brzuchu wieloryba, przechodzi serię prób, które sprawdzają jego umiejętności i wytrwałość w postanowieniach, zanim odnajdzie poszukiwany przez siebie skarb – symbolizowany między innymi przez Graala, runę mądrości czy złote runo. Napotyka tajemniczą partnerkę w postaci bogiń czy bogów, zawiera święte małżeństwo i powraca przez ostatni próg, by zdobyć znaleziony wcześniej skarb.

Podróż bohatera jest poszukiwaniem własnej duszy i została opisana w mitologiach i baśniach na całym świecie. Ten motyw poszukiwania nie ma jednak przełożenia na archetypową podróż bohaterki. Dla współczesnej kobiety podróż wiąże się z uzdrowieniem zranionej kobiecości, która istnieje głęboko w niej samej i w kulturze.

Odpowiedzią na model Josepha Campbella jest Podróż Bohaterki Maureen Murdock z 1990 roku. Autorka, po przestudiowaniu pracy Campbella, miała poczucie, że jego koncept nie uwzględnia specyficznej psychoduchowej podróży współczesnych kobiet. Opracowała model opisujący cykliczną naturę kobiecego doświadczenia. Campbell na jej propozycję zarea­gował słowami: „Kobiety nie muszą odbywać podróży. W całej tradycji mitologicznej kobieta już tam jest. Wszystko, co musi zrobić, to uświadomić sobie, że to ona jest miejscem, do którego ludzie próbują dotrzeć”. Można tak to interpretować w kontekście mitologii, w której bohater lub bohaterka szukają oświecenia, ale w aspekcie psychologicznym, podróż współczesnej bohaterki obejmuje różne etapy.

Podróż bohatera jest poszukiwaniem własnej duszy i została opisana w mitologiach i baśniach na całym świecie. Ten motyw poszukiwania nie ma jednak przełożenia na archetypową podróż bohaterki. Dla współczesnej kobiety podróż wiąże się z uzdrowieniem zranionej kobiecości, która istnieje głęboko w niej samej i w kulturze.

Podróż bohaterki rozpoczyna początkowe oddzielenie od wartości kobiecych, poszukiwanie uznania i sukcesu w patriarchalnej kulturze, doświadczanie duchowej śmierci i zwrócenie się do wewnątrz w celu odzyskania mocy i ducha świętej kobiecości.

Końcowe etapy obejmują uznanie jedności i mocy swojej dwoistej natury dla dobra całej ludzkości. Czerpiąc z kulturowych mitów, Murdock pokazała model podróży alternatywny wobec modelu patriarchalnej hegemonii. Stał się on wzorem dla powieściopisarzy i scenarzystów, rzucając światło na dwudziestowieczną literaturę feministyczną. 

Oddzielenie od kobiecości i droga do doskonałości

Podróż bohaterki opiera się na doświadczeniach córek ojca, które idealizują swoich ojców lub dominującą kulturą męską, utożsamiają się i sprzymierzają się z nimi. Kosztem tego jest dewaluacja ich własnych matek i podważenie wartości kultury kobiecej zarówno przez mężczyzn, jak i kobiety – jeśli nie na poziomie osobistym, to z pewnością na poziomie zbiorowym. Jeśli kobiecość jest postrzegana jako negatywna, bezs...