Daria Grabda: Irytuje mnie, gdy wkładam do kieszeni dokładnie i równo złożone słuchawki, a kiedy je wyjmuję, są tak poplątane, że ich rozłożenie zajmuje mi mnóstwo czasu. Co Pana irytuje najbardziej?
Joe Palca: Na pierwszym miejscu są ludzie, którzy jeżdżą za wolno. Później ci, którzy nie mogą znaleźć portfela, gdy nadszedł czas, by zapłacić w kasie. W końcu drażnią mnie osoby rozmawiające podczas seansu w kinie.
Czym jest to uczucie, które pojawia się we wspomnianych sytuacjach?
Irytacja jest doświadczeniem ogólnoludzkim, najprawdopodobniej najczęściej doznawaną i zarazem najsłabiej zbadaną ludzką emocją. Tak naprawdę nie dysponujemy żadnymi danymi ani pomiarami na temat liczby zirytowanych ludzi czy poziomu ich irytacji. Doświadczenie rozdrażnienia jest bowiem bardzo subiektywne, uzależnione od kontekstu, i trudno je uściślić. Smak ostrej papryczki jest dla niektórych nie do zniesienia, inni dodają ją do wszystkich potraw. Coś, co dawniej sprawiało nam przyjemność, po pewnym czasie zaczyna nas mierzić. Może dlatego badacze zwykle nie uznają irytacji za odrębną emocję.
Które z badań dotyczących irytacji najbardziej Pana zaskoczyło?
Zaskoczył mnie fakt, że nie ma badań dotyczących irytujących bodźców. Irytacja towarzyszy nam na każdym kroku, ale w porównaniu z innymi emocjami jest bardzo słabo zbadana. Nie istnieje wydział badań nad irytacją ani irytologowie. Poza tym, w odróżnieniu od prostych dyscyplin, takich jak teoria strun czy genetyka molekularna, nauka o tym, co nas drażni, jest niezwykle złożona.
Jakie bodźce wywołują irytację?
W przepisie na irytację istotną rolę odgrywa poziom nieprzewidywalności. Lekceważymy bodźce przypadkowe. Zdarzenia przebiegające według określonego wzorca, przewidywalne, przyciągają naszą uwagę, czy tego chcemy, czy też nie. Po drugie, irytacja pojawia się w o...
Pozostałe 80% artykułu dostępne jest tylko dla Prenumeratorów.
