Autor: Redakcja

Tak w życiu nauczycieli, jak i uczniów coraz więcej dziś stresów. Niełatwo o dobry nastrój i pozytywne emocje. Tym bardziej warto pracować nad rozwojem inteligencji emocjonalnej swojej i swoich wychowanków. Wanda Ostrowska-Lemańska i Maria Moneta-Malewska piszą o fizjologii emocji, stresie dobrym i złym, o wielkiej sile pozytywnych relacji między uczestnikami sytuacji szkolnych. Doradzają, jak wzmocnić kontrolę swoich emocjonalnych reakcji oraz jak emocjami kierować, by wywierały dobroczynny wpływ na nas samych i naszych uczniów.

O agresji w polskich szkołach mówi się dużo i często głośno. Nauczyciele znają ten problem nie tylko ze słyszenia. Czasem pozostają wobec niego bezradni. Niektórzy nieumiejętnym postępowaniem mimowolnie wzmacniają negatywne zachowania uczniów. Małgorzata Gontarek podaje sprawdzone sposoby, jak radzić sobie z rozgniewanym rodzicem, bezczelnym uczniem, a także z własną agresją. Pokazuje, jak zmienić nieadekwatne reakcje, by skuteczniej funkcjonować w podbramkowych sytuacjach szkolnej rzeczywistości.

Gimnazjum określane jest mianem „najtrudniejszego etapu edukacyjnego”. Biorąc pod uwagę doniesienia prasowe i telewizyjne oraz własne doświadczenia, trudno nie zgodzić się z tą opinią. To nowa struktura, z niezbyt jeszcze ukształtowanym charakterem, z założeniami, które nie do końca zostały przyswojone i zrozumiane. Nauczyciele pracujący w gimnazjum dopiero uczą się pełnienia nowej dla nich roli. Ale warto też zadać sobie pytanie: dlaczego właśnie w gimnazjum doświadczamy tak różnorakich trudności wychowawczych, o dużym nasileniu i szerokim zasięgu?

Rodzina to w założeniu bezpieczne środowisko, w naturalny sposób wspierające rozwój wszystkich jej członków. Jednak nawet w niemal idealnych rodzinach zdarzają się kryzysy powodujące, że ludzie stają się ślepi na własne i cudze potrzeby. Każda zmiana, przebiegając w sobie tylko znanym rytmie, przynosi zarówno nadzieję, jak i lęk. Czasami chcemy to tempo przyspieszyć, dopasować do swoich oczekiwań - a z nim ludzi, którzy je z nami wyznaczają. Jedną z iluzorycznych dróg „na skróty” jest przemoc - szczególnie bolesna, gdy jej ofiarą padają dzieci.

Co sprawia, że myśli wielkich pedagogów są wciąż aktualne - zarówno w teorii, jak i w praktyce? Dzięki czemu tak wiele wątków z klasycznych już dzieł możemy odnieść do współczesnych realiów edukacyjnych? Te pytania autorka próbuje odnieść do koncepcji pedagogicznej Celestyna Freineta, poszukując w niej trwałych i nieprzemijających wartości, mających znaczenie dla wszystkich, którzy chcą z refleksją spojrzeć na rozwój i kształcenie dziecka.

Autoprezentacji dokonujemy - czasem świadomie, czasem nie – codziennie w przeróżnych sytuacjach. Także szkoła nie jest od niej wolna. Autoprezentacja odbywa się na lekcjach i na przerwach, w salach lekcyjnych i na korytarzach. Dokonują jej zarówno uczniowie wobec nauczycieli i innych uczniów, jak i nauczyciele wobec uczniów i innych nauczycieli. Jakie są cele takiej szkolnej autoprezentacji? Kto na niej zyskuje, a kto traci?

W rozgrywkach między nauczycielami a rodzicami są zawsze prawdziwi przegrani - uczniowie. Oni tracą najwięcej. Pół biedy, gdy tylko przyglądają się grom toczonym między dorosłymi, gorzej, gdy sami są w te gry wciągani lub w nich uczestniczą. Im większe zapamiętanie i zaciekłość dorosłych, tym mniejsze zainteresowanie problemami i potrzebami dziecka.

Szkoła nie poradzi sobie sama z przemocą wśród uczniów. W przygotowanie i wprowadzanie w życie odpowiednich planów muszą być zaangażowani nauczyciele, rodzice i - co szczególnie ważne - uczniowie. Wszyscy muszą się nauczyć obrony przed agresją i pomagania poszkodowanym, ale bez narażania siebie. Tu intuicja nie wystarczy - trzeba umieć rozmawiać ze sprawcami, poszkodowanymi i ich opiekunami.