Autor: Redakcja

Żeby dziecko „uczłowieczyć”, trzeba mu przekazać, że jest dobrą i godną szacunku osobą, której uczucia i myśli mają wartość. Trzeba zauważać i doceniać dobre strony uczniów: ich zdolności, zainteresowania i pozytywne cechy charakteru. Nauczyciele często nie zdają sobie sprawy, jak znaczącą rolę odgrywają w tworzeniu poczucia własnej wartości u swoich podopiecznych i że tym samym wspólnie budują fundamenty pozytywnych emocji w życiu młodego człowieka. To często dzięki nauczycielowi uczeń kształtuje pozytywny lub negatywny obraz samego siebie, który wpływać będzie na całe jego przyszłe życie.

Czy przyszłoby ci do głowy, nauczycielko, że kolor twojej bluzki, długość spódnicy, uśmiech lub jego brak to sygnał dla uczniów, że będzie odpytywanie, że masz dobry humor albo że zrobisz klasówkę? Czy wiesz, że szepty, które dobiegają z ławek uczniów, to nie plotki, lecz zaklinania i rytualne sentencje: „Żeby nie przyszła”, „Żeby zginął dziennik”, „Żeby zgubiła klasówki”? Autorka prezentuje wciąż jeszcze niepoznany świat szkolnej symboliki, rytuałów i zachowań magicznych.

W Polsce rocznie ucieka z domów prawie 10 tysięcy nastolatków. Większość tych zaginięć ma szczęśliwy finał, ale niektóre kończą się tragicznie. 25 maja obchodzimy Międzynarodowy Dzień Dziecka Zaginionego. Zbliżające się wakacje to czas, w którym liczba ucieczek i uprowadzeń znacznie wzrasta. Co powinien wiedzieć nauczyciel, by przed letnią przerwą szczerze podyskutować z uczniami na temat ucieczek i związanych z nimi zagrożeń? Rozmawiamy o tym z Ewą Jakoniuk, psychoterapeutką, koordynatorką programu "Nie uciekaj" w Fundacji ITAKA.

Pierwszy kontakt z nauczycielem jest dla dziecka niezwykle ważny. Pojawia się bowiem w życiu małego człowieka ktoś, kto przez wiele lat będzie miał na niego znaczący wpływ. Ma szczęście, jeśli trafi na dobrego nauczyciela, czyli takiego, który z jednej strony umie zbudować autorytet i zdobyć szacunek uczniów, z drugiej zaś nie boi się przyznać do błędu czy niewiedzy. Natomiast na pewno nieszczęściem będzie dla niego zły nauczyciel, który występuje z pozycji nieomylnego i w zarodku dusi wszelkie próby uczniowskiej samodzielności – mówi profesor Lilian Katz.

Nauczyciele, uczniowie i rodzice to trzy społeczności tworzące szkołę. Wszystkie trzy są jednakowo ważne. Niemniej jednak znacznie łatwiej wyobrazić sobie szkołę bez rodziców niż bez uczniów czy nauczycieli. Rzeczywistość pokazuje, że rodzice w wielu szkołach traktowani są jak zło konieczne. A przecież tak naprawdę niewiele trzeba, żeby zaczęli być traktowani inaczej.

Polscy uczniowie znacznie chętniej niż ich rówieśnicy w wielu innych krajach rozwiązują problemy za pomocą pięści - taki wniosek można wysnuć z ogólnoświatowych badań nad zdrowiem młodzieży, przeprowadzonych w latach 2001 i 2002 na zlecenie Światowej Organizacji Zdrowia (WHO). Uczestniczyło w nich około 163 tysięcy młodych ludzi mieszkających w 35 krajach (USA, Kanadzie, Izraelu i 32 państwach europejskich).

Niezmiernie ważna jest umiejętność takiego oceniania, aby uczeń zaczął się zachowywać w sposób pożądany przez nauczyciela. Jednak właściwy dobór wzmocnień i kar to dopiero połowa sukcesu pedagogicznego. Nie mniej ważna jest umiejętność przeciwdziałania zagrożeniom płynącym ze stosowania niewłaściwych wzmocnień i kar - szczególnie tym, które mają trwały wpływ na funkcjonowanie ucznia.

Ania ma 7 lat. Już w przedszkolu wykazywała dużą niechęć do rozstawania się z mamą, teraz rozpoczęła naukę w pierwszej klasie szkoły podstawowej. Poranne wyjście do szkoły jest gehenną dla całej rodziny. Anię boli brzuch, długo okupuje łazienkę, odwleka moment opuszczenia domu. O swoich dolegliwościach stara się przekonać rodziców. Nie kłamie, naprawdę źle się czuje. Jeśli uda się ją namówić do pójścia do szkoły, chce, aby mama stale przebywała pod drzwiami klasy. Poza tymi problemami Ania jest pogodną, grzeczną dziewczynką, ma koleżanki i lubi bawić się z dziećmi.