Nauczyciel poniżany przez wychowanków, sprzedane tematy, przekupieni egzaminatorzy, uczeń dealerem narkotyków. Skandal w szkole! Czy szkoła może się przygotować do sytuacji kryzysowych? Co powinna zrobić, aby skutecznie działać, gdy się pojawią? Jak efektywnie współpracować z uczniami, ich rodzicami i mediami? Ten trudny temat porusza Ewa Blankenstein.
Prezentujemy publikację z amerykańskiego pisma dla nauczycieli szkół podstawowych i gimnazjalnych "Instructor". Interesująca jest forma tekstu: list nauczyciela przedstawiający problem, następnie porady nauczycieli z innych szkół, a na koniec podsumowanie w postaci wypowiedzi specjalisty.
Kłopotliwy uczeń jest odwiecznym problemem szkoły. Olewanie, lekceważenie - to częste epitety, którymi operuje się dla określenia wychowanka niewywiązującego się należycie ze swej roli.
„Wejdź w jego skórę” („A Walk in Your Shoes”) to nadawany przez amerykańską telewizję kablową Noggin program typu reality show, który pomaga dzieciom zdobywać wiedzę o kulturowej, religijnej i geograficznej różnorodności świata i ludzi. Jego głównym celem jest promowanie tolerancji. Bohaterami programu są dziewczęta i chłopcy, którzy na kilka dni… zamieniają się miejscami ze swoimi rówieśnikami żyjącymi w całkowicie odmiennym środowisku.
Dojrzałość szkolną dzieci trzeba badać - co do tego nie ma wątpliwości. Takie badania chronią przede wszystkim samych kandydatów na uczniów przed niepotrzebnym stresem, spowodowanym brakiem pewnych umiejętności czy niedostateczną dojrzałością społeczną. Nie wolno jednak przeprowadzać ich tak, jak to zrobiły panie w jednej z warszawskich poradni psychologicznych.
Czytanie leży u podstaw każdego rodzaju uczenia się. Wiele dzieci męczy się w szkole, ponieważ nie umie dobrze czytać. Potwierdzają to badania, które pokazują, że jeśli uczniowie nie opanują umiejętności czytania przed końcem trzeciej klasy, ich szanse na szkolne sukcesy stają się znacząco mniejsze. W 1994 roku wg Narodowej Oceny Postępu w Edukacji 40 proc. amerykańskich czwartoklasistów nie zdołało osiągnąć podstawowego poziomu umiejętności czytania, a 70 proc. dzieci nie czytało biegle.
Nie wszyscy dorośli zdają sobie sprawę, że za jakość relacji z dziećmi odpowiadają oni sami. Dotyczy to zarówno nauczycieli, jak i rodziców. Relacja nauczyciel-uczeń jest relacją niesymetryczną. Po jednej stronie jest władza i wiele innych atrybutów siły, po drugiej - podległość i zależność. Aby układ ten funkcjonował prawidłowo, nauczyciel powinien być świadomy swej odpowiedzialności i odpowiedzialność tę akceptować, a to z kolei wymaga od niego określonego poziomu dojrzałości i rozwoju osobistego.
Inność może się przejawiać w różnych formach: kolorze skóry, religii, niepełnosprawności, chorobie. Kiedy w szkole pojawia się Wietnamczyk, Murzyn, dziecko uchodźców z Czeczenii, uczeń o kulach, słabo widzący czy z wadą serca, od postawy nauczycieli i dyrekcji szkoły zależy, jaki będzie jego los.
Szkoła może wyzwalać w dzieciach ukryte dotąd lęki i fobie, ujawniać problemy skrywane w czterech ścianach rodzinnych domów uczniów. Może też sama przyczyniać się do wystąpienia różnorodnych zaburzeń. Nie na darmo więc badacze ukuli termin „nerwica szkolna”.
Najlepsi profesjonaliści wiedzą więcej niż potrafią opisać słowami. W swojej pracy nie mogą polegać tylko na wyuczonych w szkole formułkach, muszą raczej opierać się na pewnej improwizacji, której nauczyli się w praktyce, czyli na „refleksji w działaniu”.
Ocenianie kształtujące uczy uczniów uczenia się. Nie dotyczy tylko sprawdzania stopnia opanowania wiedzy, ale uświadamia, co uczeń zrobił dobrze, co źle, jak może poprawić swoją pracę. To ocenianie jest integralną częścią nauczania wspierającego rozwój ucznia. Oceniany kształtująco uczeń nie jest biernym odbiorcą informacji przekazywanych przez nauczyciela, ale aktywnie uczestniczy w nauczaniu i rozumie ten proces.
Dlaczego zdarza się, że wybitny intelektualista nie odnosi takich sukcesów, jak intelektualny przeciętniak? Świetna pamięć, sprawność logicznego myślenia i elokwencja to nie wszystko. Ważna jest też inteligencja emocjonalna. Ci, którzy rozumieją własne i cudze uczucia, potrafią je wykorzystać i nad nimi zapanować, lepiej sobie radzą w życiu!
