Dzieci bezradnych rodziców uczą się niesamodzielności i apatii w domu. Ale w szkole można je oduczyć bezradności i pokazać, że mogą żyć całkiem inaczej niż ich bliscy! To nauczyciele muszą otworzyć przed tymi dziećmi drzwi do innego świata i pomóc zdobyć do nich klucz...
Rodzice poświęcają wiele czasu na budowanie więzi emocjonalnej i swojego autorytetu w relacji z dzieckiem. Nauczyciel część tego wychowawczego ciężaru bierze na swoje barki. Winien jednak mieć świadomość, że nie każde dziecko będzie go lubić, czy wręcz darzyć głębokim uczuciem przywiązania. Czasem musi wystarczyć uczniowski respekt i szacunek.
Autystyczne dziecko trudno „wyrwać” z jego świata, a gdy do tego jeszcze jest ono niewidome, wydaje się, że „pokazanie” mu rzeczywistości wokół jest niemożliwe! Jak zatem oswoić lęk dziecka, które, bojąc się otoczenia, ucieka od niego lub niszczy siebie?
Od szkoły oczekujemy, że będzie przeciwdziałać wyuczonej bezradności uczniów. Tymczasem sami nauczyciele czują się i często rzeczywiście są bezradni, bo wymaga się od nich niemal cudów! Są sfrustrowani i wypaleni i swoim pesymizmem zarażają również uczniów.
Czy można sprawić, by uczniowie stali się aktywni, mieli aspiracje i wytrwale realizowali swoje plany? Można. Ale uda się to tylko wtedy, gdy będą uważali, że ich szkoła to sensowne i życzliwe środowisko, na które mają wpływ. I tylko temu nauczycielowi, który sam tak myśli o szkole i swojej pracy!
Jak pokazują statystyki, wcześniaków rodzi się coraz więcej. Rozwój medycyny umożliwia przeżycie dzieciom urodzonym skrajnie przedwcześnie, z wagą niższą niż 1000 gramów. Przedwczesny poród nie pozostaje jednak bez konsekwencji dla dalszego rozwoju dziecka. Niektóre z problemów ujawniają się dopiero, gdy wcześniak idzie do szkoły.
"W połowie roku szkolnego rozpoczęłam pracę w nowej szkole. Objęłam wychowawstwo w drugiej klasie gimnazjum. Decydując się na tę posadę, nie zdawałam sobie sprawy, jak trudne będzie to wyzwanie. Problemy pojawiły się już na początku. Uczniowie, zżyci z poprzednią wychowawczynią i zaskoczeni naglą zmianą, nie chcieli mnie zaakceptować. Ich niechęć, a chwilami nawet wrogi stosunek odczuwałam na każdym kroku i nie bardzo potrafiłam sobie z tym poradzić. Za wszelką cenę jednak starałam się nie okazywać własnej słabości. Byłam wymagająca i surowa, a w kontaktach z klasą koncentrowałam się na biologii - przedmiocie, którego uczyłam. Jakoś dobrnęłam do końca roku, ale kosztowało mnie to bardzo dużo. Czy można było uniknąć tego stresu?"
Książki, ogłoszenia, reklamy wabią nas obietnicami: "nauczymy cię, jak udoskonalić pamięć. Będziesz mieć trzy, cztery albo i dziesięć razy lepszą pamięć! Osiągniesz to nawet w kilka dni, dzięki nieznanej dotąd wspaniałej metodzie". Zaiste, świetlana to wizja. Wygląda na to, że albo psychologia nie wie, że tak łatwo można uzyskać niezwykłą pamięć, albo też skrzętnie ukrywa tę tajemnicę przed nami...
Sposób oceniania dzisiejszej matury hamuje przejawy samodzielności i kreatywności myślenia uczniów. Potęguje analfabetyzm kulturowy i zachęca do konformizmu poznawczego i przeciętniactwa. Maturzyści z ostatnich lat zdumiewają kompletną nieznajomością podstaw wiedzy humanistycznej. Tak źle z wykształceniem ogólnym studentów pierwszych lat nigdy jeszcze nie było.
"Jak nie uda mi się zrobić kariery, to zostanę nauczycielem" - taka jest motywacja ponad połowy studentów uczęszczających na kursy pedagogiczne. Obecnie na nauczycieli często kształcą się osoby, które wcale nie chcą nimi być, ale wolą ?mieć papierek? na pedagoga, gdyby nie powiodły im się inne plany zawodowe. Czy warto w nich inwestować?
Wydaje się nam, że słuchanie to prosta, automatyczna czynność. A tymczasem jest to trudna umiejętność, nie przez wszystkich opanowana. Im ważniejsza jest dla nas osoba, tym uważniej jej słuchamy, a więc skupiamy się i koncentrujemy na niej swoją uwagę. Najwięcej uwagi i poważnego, aktywnego słuchania potrzebują dzieci i młodzież.
Ujawnione przypadki krzywdzenia uczniów przez nauczycieli traktowane są przez media jako sensacja. Zawsze wzbudzają burzliwe dyskusje i kontrowersyjne opinie społeczne oraz obronne reakcje nauczycieli i dyrekcji szkół. To jedno z ostatnich społecznych tabu. Na szczęście dla samych dzieci, prócz sensacyjnych doniesień istnieją rzetelne badania naukowe, konsekwentnie podejmujące tę złożoną problematykę.
