Kadzidłowo – park dzikich zwierząt. W zagrodach przechadzają się sarny, stąpają jelenie europejskie i syberyjskie sika, snują się nakrapiane daniele, człapią łosie, paradują kosmate żubry i żubronie, szczypią trawę myszate koniki polskie. Wokoło spacerują widzowie. Przy głównej ścieżce, na wybiegu za metalową siatką, spokojnie żeruje stadko żurawi. Nie zwracają uwagi na turystów. Nagle jeden z ptaków podrywa się i machając skrzydłami, sadząc niezwykle długimi susami, dopada ogrodzenia i przez oczko siatki wymierza błyskawiczny sztych dziobem. Prosto w oko maleńkiej dziewczynki o bardzo jasnych włosach.
POLECAMY
Odbyło się to tak nagle i szybko, że nikt z obecnych nie zdążył nawet krzyknąć. Cieniutki drut odbił i złagodził cios ostrego dzioba, ale moja Kasia długo nosiła pamiątkę tego wydarzenia – mały, lecz wyraźny ślad tuż obok wewnętrznego kącika oka.
Nie na darmo jedna z odmian chińskiej sztuki walki kung-fu nosi nazwę stylu żurawia. Polega na skokach i szybkich, precyzyjnych ciosach, wymierzanych w najbardziej czułe punkty twarzy i ciała przeciwnika.
O co tu fruwa?
Nieraz naocznie przekonałem się, jakie możliwości daje żurawiam konstrukcja ich ciała. To prosty i skuteczny design, który sprawdza się w codziennej praktyce od 70 milionów lat. Żurawie należą do najstarszej grupy ptaków na Ziemi, a budowa ich szkieletu (co potwierdzają wykopaliska) nie zmieniła się od prehistorycznych czasów, kiedy ptaki wyewoluowały wprost od dinozaurów.
Natura stworzyła bardzo celne rozwiązanie, czego dowodzi fakt, że 14 gatunków żurawi żyje na kilku kontynentach, w skrajnie odmiennych środowiskach i warunkach pogodowych – od Azji po Amerykę i Australię, od Afryki po Syberię, od bagien i lasów po stepy i prerie, od upału równikowego po mróz i śnieg. Choć łuski zostały zastąpione piórami, wiele cech pozostało takich samych jak u gadów, np. porowate, czyli lekkie i wytrzymałe kości. Jednak natura wprowadziła też nowe patenty: długie nogi i takąż szyję (przy tym cienką i giętką), małą głowę i parę bystrych oczu, prosty i mocny (acz nie za długi) dziób, szerokie i silne skrzydła.
Takie rozwiązanie świetnie się sprawdziło. Z niewielkimi zmianami zostało skopiowane przez inne, znacznie młodsze ewolucyjnie gatunki, np. czaple i bociany, które wcale nie są bliskimi krewnymi prototypu. Znacznie bliżej spokrewnione są z żurawiem maleńkie kuropatwy i reliktowe chruściele, które chętniej zmykają na piechotę, niż latają ponad gęstymi szuwarami.
Elegancka, szczupła sylwetka żurawia kryje wiele niespodzianek. Każdy detal budowy i odruch czy cecha gatunku jest po coś, ale dopiero ich współdziałanie budzi podziw poziomem synergii i skuteczności.
Człowiek – „dwunoga istota bez piór”, jak nas klasyfikował Arystoteles – nie zawsze od razu rozumie, o co tu „fruwa”. Albo pluska – bo żurawie dobrze pływają. Potrafi to już puchate, złoto-cynamonowe pisklę, które dopiero co wydostało się z nakrapianego jaja.
Trening wyczynowy
Żuraw to klasyczny zagniazdownik. Naziemne gniazdo (jedynie afrykański żuraw koroniasty układa je czasem na drzewie) jest dla żurawiątka punktem startu tylko przez pierwsze dni. Potem wraz z rodzicami odbywa niekończące się wędrówki na coraz to inne żerowiska. Rozpoczyna się wyczynowe budowanie formy i nauka tego, co w życiu żurawia jest niezbędne.
Pisklę ledwie wyschnie po przebiciu niezwykle twardej, odpornej nawet na przymrozki s...
Pozostałe 80% artykułu dostępne jest tylko dla Prenumeratorów.
