Jak się kłócić, gdy kłótnia jest konieczna. 10 przykazań

Nie ma dwóch takich osób na świecie, które zgadzałyby się we wszystkim i zawsze. Pary muszą mieć przestrzeń do negocjacji, konstruktywnego krytycyzmu, okazywania intensywnych emocji bez bycia ocenianym – uważa dr Marie Hartwell-Walker, terapeuta par i rodzin. Ludzie w zdrowych, dojrzałych relacjach intuicyjnie czują potrzebę łagodzenia konfliktów. Niektórzy z nas mieli szczęście wychowywać się w rodzinach, w których rodzice kłócili się z szacunkiem. Inni tyle naoglądali się w domu, że bronią się wszelkimi sposobami przed powtarzaniem rodzicielskich błędów. Jeszcze inni po prostu uczą się nowych umiejętności, próbują wspólnie poprawić jakość swojej relacji. 

Oto kilka wskazówek właśnie dla nich:

1. Nie bój się kłótni. To naturalny składnik relacji międzyludzkich. Różnice między tobą i partnerem to okazja do uczenia się, nabywania nowych umiejętności. Konflikty często pokazują nam obszary nad którymi powinniśmy w życiu pracować.

2. Nie oceniaj człowieka. Wyzwiska czy ocenianie charakteru lub cech drugiej osoby to sposób na rozdmuchanie konfliktu, nie zakończenie. Można spierać się i rozwiązywać problemy skupiając się na danej kwestii bez oceniania człowieka. Lepszy efekt uzyskasz mówiąc, że partner postąpił bezmyślnie niż wyzywając go od głupków.

3. Okazuj szacunek. Próbuj wysłuchać drugiej strony, zrozumieć jej racje i uczucia. Nie mów, że nie „powinien” się tak czuć. Po wysłuchaniu przedstaw swoje zdanie, być może się zmieni. Jeśli okażesz brak szacunku, sam nie możesz na niego  liczyć.

4. Nie wrzeszcz. Im głośniej krzyczysz, tym mniej twój partner słucha. Nawet jeśli on podnosi głos, nie ma powodu byś próbował go przekrzyczeć. Przekrzykując się tracimy z pola widzenia meritum sprawy i oddalamy się od rozwiązania.

5. Zastąp obronność ciekawością. Bronienie siebie, na przykład przez podkreślanie swojej niewinności, czasami prowadzi do eskalacji konfliktu. Zamiast się bronić dopytaj o szczegóły, spróbuj naprawdę poznać zdanie drugiej osoby. Twoim celem powinno być załagodzenie sytuacji, a nie wygranie wojny.

6. Bądź precyzyjny i proś o doprecyzowanie. Nie zadowalaj się słowami „zawsze”, wszystko”, „nic”. Precyzyjnie przedstawiaj swoje problemy i proś partnera o doprecyzowanie.

7. Szukaj tego co was łączy. Niemal zawsze w konflikcie jesteśmy w stanie znaleźć wspólny cel, coś co nas łączy. Szukaj takiego porozumienia. Być może łączy was to, że oboje widzicie problem albo macie podobny pomysł na jego rozwiązanie. Szukaj podobieństw, nie różnic.

8. Okaż chęć współpracy. Konflikty kończą się tam gdzie zaczyna się współpraca.  Zapytaj jak twój partner widzi rozwiązanie problemu, a pokażesz, że chcesz współpracować. Rozważ to co mówi, a okażesz mu szacunek. Zaoferuj alternatywę, a pokażesz, że też chcesz pomóc.

9. Idź na ustępstwa. Małe ustępstwa prowadzą do dużych kompromisów. Są sygnałem, że jesteś gotów do współpracy i zależy ci na dobru relacji. To nie oznacza, że zawsze każdy będzie w stu procentach zadowolony, ale w związku nie powinno chodzić o to by  ciągle wygrywać.

10. Wyciągnij rękę. – Moja 89-letnia znajoma zdradziła mi kiedyś, że w dniu ślubu postanowili z mężem, że nigdy nie będą szli spać zezłoszczeni na siebie – pisze dr Walker. Ustalili wtedy, że relacja jest ważniejsza niż to, kto wygra konflikt. To oznaczało, że czasem do późna w nocy rozmawiali i w końcu dochodzili do konsensusu. Czasami jedno z nich stwierdzało, że jego racje nie są ważniejsze niż porządny sen. Szanowali się więc gdy jedno wyciągało rękę, drugie zazwyczaj też próbowało coś z siebie dać. Ci ludzie po 68 latach małżeństwa, ciągle są razem i chyba można powiedzieć, że znaleźli złoty środek.

Na koniec przypomnimy jeszcze "Czterech jeźdźców apokalipsy" według Johna Gottmana. Gotman, jeden z najbardziej znanych terapeutów par w USA, na podstawie swoich wieloletnich obserwacji wyróżnił cztery najczęstsze grupy zachowań, które generują konflikty w związku. Oto one:

1. Krytyka
Dobrze jest (a nawet zdrowo) mówić o tym, co nam nie odpowiada w naszym związku. Problem pojawia się wtedy kiedy takie uwagi przeradzają się w krytykę. Uwagi odnoszą się do zdarzeń lub zachowań, które chcemy zmienić, natomiast krytyka dotyka partnera personalnie. Kiedy zaczynasz generalizować i mówić, że Twój partner "zawsze" albo "nigdy" czegoś nie robi (bądź robi) zaczynasz go tym samym boleśnie krytykować.
Co robić aby tego uniknąć? Próbuj opowiadać o tym, co ci nie odpowiada w związku bez obwiniania partnera. Daj wyraz swemu smutkowi, ale nie mów o winie. Ponadto unikaj słów "zawsze" oraz "nigdy".

2. Postawa obronna
Objawia się w tym, że gdy ktoś sugeruje, że zrobiliśmy coś złego to automatycznie odpowiadamy "To nie moja wina!", zwykle dodając do tego jakąś wymówkę. Czasem prewencyjnie przechodzimy do obrony, zanim jeszcze ktoś nas o coś oskarżył. Postawa obronna może również przejawiać się w tym, że na żale partnera odpowiadamy własnymi. Np. gdy on oskarża cię o nie zmywanie po sobie naczyń, a Ty odpowiadasz, że on nigdy nie wynosi śmieci.
Co robić aby tego uniknąć? Problem z postawą obronną jest taki, że nie pozwala ci na ujrzenie swojej roli w poruszanym przez partnera problemie. Koncentrujesz się tylko na obronie siebie, że nie zwracasz uwagi na to, co trapi partnera. Prowadzi to do powiększenia frustracji w związku. Zamiast tego spróbuj wziąć odpowiedzialność. Jeśli twój partner komunikuje ci, co jest w waszym związku nie tak, potraktuje jego słowa na poważenie. Zastanów się, czy ma rację i w czym leży problem.

3. Obrażanie
Każdy czasem się złości, ale jeśli w trakcie kłótni obrażasz partnera, to jest to jasny znak, że coś należy szybko zmienić. Taka postawa jest najlepszą oznaką, że rozwód wisi w powietrzu.
Co robić aby tego uniknąć? Zamiast koncentrować się na rzeczach, które cię denerwują, próbuj tworzyć w związku kulturę doceniania, w ramach której oboje będziecie koncentrować się na tym, co dobrego sobie dajecie. Gdy zaczynasz odczuwać negatywne myśli względem partnera, spróbuj wyobrazić sobie, jak wyglądałoby twoje życie bez niego.

4. Budowanie muru milczenia
Nie chodzi tu o to, co robisz, ale o to czego nie robisz. Wyobraź sobie, jak zareagowałaby ściana, gdybyś opowiedział jej o swoich uczuciach. Jeśli milczysz lub odpowiadasz półsłówkami, to odmawiasz partnerowi wszelkiej komunikacji. Przydarza się to najczęściej wtedy, gdy jesteśmy przytłoczenie przez negatywność partnera.
Co robić by takiej sytuacji uniknąć? Zamiast unikania odpowiedzi, przyjmowania postawy zamkniętej, powiedz partnerowi, że potrzebujesz trochę czasu na odpowiedź. Powiedz mu, że jesteś zdenerwowana/zdenerwowany i musisz uspokoić się, aby wrócić do tej rozmowy później. 

***
Oprac. (marga) na podst. psych central.com i (jb) na podstawie https://www.psychologytoday.com/blog/between-you-and-me/201506/4-things-you-cant-do-when-you-fight-your-partner

Czerwcowe „Charaktery” do kupienia z książką "Mądre i pożyteczne. Jak psychologia pomaga żyć"

Książka „Mądre i pożyteczne. Jak psychologia pomaga żyć”, to kompendium wiedzy psychologicznej. Prezentuje ważne hipotezy, takie jak: 

Albert Bandura: teoria społecznego uczenia się;
Leon Festinger: teoria dysonansu poznawczego;
Abraham Tesser: model utrzymania samooceny;
Robert Zajonc: efekt czystej ekspozycji;
Edward Tory Higgins: teoria rozbieżności Ja;
Jack Brehm: teoria reaktancji;
Fritz Heider: teorie i błędy atrybucji;
Philip Zimbardo: efekt Lucyfera.

Książka pokazuje jak wiedzę psychologiczną można wykorzystać w codziennym życiu. Służą temu proste przykłady, testy, psycho-zadania, kończące każdy tekst.

Dlaczego im więcej jest świadków dramatycznego zdarzenia, tym mniej chętnych do pomagania? Skąd bierze się w nas łatwość oceniania innych? Z jakiego powodu czasami zachowujemy się w sposób z pozoru kompletnie irracjonalny? Kiedy sukces przyjaciela powoduje, że mamy minę kwaśną jak cytryna?
Teksty zebrane w książce „Mądre i pożyteczne. Jak psychologia pomaga żyć” pokazują, że psychologia daje nam wiedzę o nas samych, o naszych bliskich, o świecie. Dzięki niej możemy zrozumieć przyczyny naszych zachowań i postaw. Pozwala tworzyć lepsze relacje rodzinne i zawodowe, a także skuteczniej radzić sobie z nałogami i osiągać cele.
Świetna lektura nie tylko dla psychologów, studentów, ale i wszystkich zainteresowanych psychologią.