Jedwabne z osobistej perspektywy Żyda

Dla Goldhagena okrucieństwa hit-lerowskie mają charakter specyficznie niemiecki i chyba najlepiej się je tłumaczy głęboko zakorzenioną tradycją sięgającą antysemickich wypowiedzi Lutra; można by nawet uważać, że stały się częścią niemieckiego charakteru narodowego. Z kolei Browning podkreślał kontekst sytuacyjny i psychologiczny, który doprowadził do tego, że normalni ludzie przemienili akty przemocy i okrucieństwa w aktywne uczestnictwo w zagładzie Żydów. Ci sami ludzie, którzy byli ofiarami, mogli stać się naocznymi świadkami i uczestnikami zbrodni. To, co się stało w Jedwabnem i Radziłowie, jest obecnie powszechnie znane. Ale dlaczego tak się stało – w Treblince i w Jedwabnem? Dlaczego w Jed-wabnem i w Radziłowie?

Próbuję to zrozumieć, ale jak? Czy mam to tłumaczyć tylko uwarunkowaniami i historią? Wczesnym rankiem 1 września 1939 roku Niemcy przygotowali zdradziecką prowokację na