W komentarzu do biograficznego filmu o Carlu Gustavie Jungu „The Wisdom of the Dream” znalazły się następujące słowa: „Jego wpływ na nasze czasy był olbrzymi. Przez większą część życia pracował na przekór popularnym tendencjom panującym w świecie, wprowadzał nowe, nieznane idee, jego obserwacje burzyły dotychczasowy porządek. Jeśli dzisiaj termin »nieświadomość« jest więcej niż tylko abstrakcją, a psyche zaczęto traktować jako realny byt, to zawdzięczamy to uczonemu i lekarzowi, który wsłuchiwał się w mądrość snów”. Nie sposób nie przyznać racji tej ocenie zasług szwajcarskiego uczonego. A przy okazji sto trzydziestej rocznicy urodzin Junga warto poznać jego oryginalne poglądy.
Teoria Junga zaliczana jest do nurtu psychoanalitycznego ze względu na znaczące miejsce, jakie w rozwoju człowieka przypisywał on procesom nieświadomym. Wskazywał na olbrzymią rolę wspólnych dla wszystkich ludzi źródeł osobowości – historii i dziedzictwa przodków. Uznał, że odziedziczone predyspozycje wpływają na postępowanie człowieka oraz na rozumienie własnych przeżyć i doświadczeń. By poznać genezę osobowości, Jung badał mity, religie, obyczaje i wierzenia plemion pierwotnych. Analizował także sny, fantazje, symptomy nerwicowe i przeżycia psychotyków. Zakładał, że strukturę osobowości budują takie składniki, jak ego, nieświadomość osobowa wraz z kompleksami (czyli odłączonymi od świadomości i funkcjonującymi samodzielnie treściami psychicznymi) oraz nieświadomość zbiorowa z archetypami, personą, animą, animusem i cieniem.
Szczególną rolę przypisywał Jung nieświadomości zbiorowej, która ma uniwersalny charakter i wynika z podobieństwa struktur mózgowych i wspólnej ewolucji różnych ras ludzkich. Magazyn nieświadomości zbiorowej gromadzi nie tylko doświadczenia ludzkości, lecz także dziedzictwo praczłowiecze, a nawet zwierzęce. Na tej bazie kształtują się indywidualne części osobowości, czyli ego i nieświadomość osobowa. Istotnym składnikiem nieświadomości zbiorowej są archetypy, a więc pierwowzory ludzkich wierzeń, uczuć i działań. One warunkują reakcje człowieka na różne sytuacje. Archetypy przejawiają się w formie symboli, są wyrażane poprzez sny, fantazje, wizje i twórczość. Budują osobistą mitologię człowieka. Z archetypu wyłania się również persona, czyli maska, jaką osoba przyjmuje wobec zewnętrznych wymogów, obyczajów, tradycji, a także wobec wewnętrznych potrzeb. Jest to rodzaj publicznej osobowości, będącej nawiązaniem do freudowskiego superego. Za jej pośrednictwem ego kontaktuje się ze światem zewnętrznym.
Jung przychyla się równie...
Tropiciel nieświadomości
Jung był śmiałym wizjonerem, który odważył się wykorzystać dawno zapomniane lub odrzucone osiągnięcia nauki i kultury i otworzył nowe obszary badawcze dla psychologów.