Aleksandra Ratajczyk jest psychologiem, pracuje w Instytucie Psychologii UAM w Poznaniu. Interesuje się psychologią rozwoju człowieka, a zwłaszcza dzieci.
Nauczanie zintegrowane daje nauczycielom wiele swobody w planowaniu zajęć, dobieraniu treści i metod pracy w klasach 0 oraz 1–3. Pozwala dostosować sposoby realizacji programu kształcenia i wychowania do potrzeb oraz umiejętności dzieci, potencjalnie zwiększa również atrakcyjność zajęć, dzięki czemu dzieci łatwiej i przyjemniej zdobywają nową wiedzę. Należy jednak pamiętać z jednej strony o możliwościach dzieci sześcioletnich, a z drugiej o nowych narzędziach, które w dzisiejszej szkole nauczyciel może wykorzystać.
POLECAMY
Pierwszoklasiści są ciekawi świata, warto więc organizować naukę w taki sposób, by tę ciekawość nie tylko podtrzymywać, ale i rozwijać. W szkole kończy się czas nauki przez zabawę, a rozpoczyna czas zabawy przez naukę oraz czas poważnej nauki, której celem jest opanowanie określonej wiedzy czy umiejętności. Im bardziej proces uczenia się będzie atrakcyjny i przyjemny dla ucznia, tym lepszy będzie efekt końcowy.
W okresie przedszkolnym dziecko skupiało się głównie na procesie działania, nie na efekcie końcowym, czerpało przyjemność z samej możliwości robienia czegoś, a nie z doprowadzenia aktywności do końca. W klasie pierwszej dziecko (przy pomocy nauczyciela) powinno przejść całą drogę: od skupienia się na procesie działania do skupienia się na jego celu i efekcie końcowym. To niełatwa sztuka, która wymaga od nauczyciela dużej wrażliwości na potrzeby dziecka i jednocześnie dużej kreatywności w poszukiwaniu odpowiednich metod podtrzymywania motywacji dziecka i ukierunkowywania jego wysiłków poznawczych.
Planowanie pracy
Każda klasa jest inna, każde dziecko jest inne, zwłaszcza w klasie pierwszej: możemy spotkać sześciolatków, których rozwój może być na poziomie dzieci pięcioletnich, i siedmiolatków na poziomie dzieci ośmioletnich! W grupie o tak zróżnicowanych kompetencjach szczególnie istotne jest indywidualne podejście do uczniów, polegające na uwzględnianiu specyficznych potrzeb, wynikających z fazy rozwojowej, w której się znajdują, oraz z posiadanych już umiejętności.
Przy organizacji zajęć z grupą pierwszaków należy zatem jednocześnie – choć to trudne dla nauczyciela – wziąć pod uwagę:
• wiek dzieci;
• liczbę dzieci w każdej podgrupie wiekowej (z uwzględnieniem płci);
• możliwości fizyczne;
• możliwości poznawcze i posiadaną wiedzę, poziom różnych kompetencji;
• poziom dojrzałości emocjonalnej;
• relacje między dziećmi;
• czas, jaki dzieci spędzają w szkole (również porę dnia);
• treści i problemy, wokół których chcemy pracować z dziećmi;
• pory roku i związane z nimi zmiany odporności dzieci;
• wyposażenie i możliwość zmiany aranżacji przestrzeni klasy i szkoły.
Rytm dnia
Dzięki nauczaniu zintegrowanemu nauczyciel ma swobodę w planowaniu dnia, co daje mu ogromną możliwość dostosowania przebiegu zajęć do potrzeb dzieci. Spójny i przewidywalny dla dzieci plan pracy sprzyja zdobywaniu wiedzy i umiejętności oraz dalszemu pomyślnemu rozwojowi dzieci. Zapewnia im także poczucie bezpieczeństwa, które w pierwszej klasie szkoły podstawowej jest szczególnie ważne.
Oto kilka wskazówek, które pomogą ułożyć plan dnia.
- Przy optymalnych warunkach (wyspane, najedzone, wolne od...