• Czas trwania: 4 x 45 minut (w dwóch blokach po 90 min)
• Cele:
Uczniowie:
– znają zasady sprzyjające efektywnej nauce
– potrafią przygotować się do nauki z uwzględnieniem higieny pracy
– znają i potrafią zmierzyć swoją prędkość czytania
– potrafią opracować książkę popularnonaukową z uwzględnieniem celu czytania
– umieją zadbać o komfort swoich oczu
– potrafią przygotować dobrą notatkę
– potrafią zastosować różne rodzaje notatek.
• Metody:
burza mózgów, dyskusja, miniwykład.
• Formy:
praca w grupach, praca w parach, praca indywidualna.
• Środki:
tekst dla każdego ucznia z wybranej lektury szkolnej o objętości 1-1,5 strony.
Przebieg zajęć:
1. O co warto zadbać przed przystąpieniem do nauki? (burza mózgów)
Pomysły uczniów należy zapisać na tablicy, zwracając szczególną uwagę na
następujące czynniki:
• Motywacja. Warto zapytać uczniów o wrażenia dotyczące prędkości czytania, uczenia się, zapamiętywania w dwóch sytuacjach: kiedy czytają książki, którymi są zainteresowani i które chcą przeczytać oraz kiedy czytają książki, co do których z góry zakładają, że są nudne.
• Planowanie czasu nauki i przerw. Należy przypomnieć uczniom o efektywnym cyklu pracy i odpoczynku, tj. po 30-60 minutach pracy kilkuminutowa przerwa, nieprzekraczająca 10 minut (dłuższa przerwa powoduje „wybicie” z rytmu pracy), w czasie której warto wywietrzyć pokój, wziąć kilka głębokich oddechów i dać oczom odpocząć. Dopiero wtedy możliwy jest powrót do skutecznej nauki. Im młodsze osoby, tym czas pracy, uczenia się powinien być krótszy.
• Odległość oczu od książki. Dobra dla oczu odległość od czytanego tekstu wynosi 40-60 cm. Dobrze jest podłożyć pod książkę lub zeszyt podpórkę, tak by była pod kątem 45 stopni do biurka.
• Porządek na biurku. Należy zadbać, aby jak najmniej „rozpraszaczy” było w miejscu, w którym potrzebna jest duża koncentracja w czasie czytania, uczenia się, zapamiętywania.
• Skojarzenia. Dbajmy o to, żeby miejsce, w którym pracujemy, kojarzyło się właśnie z pracą, czytaniem, a nie np. z odpoczynkiem. To także przyjmowanie takiej pozycji ciała w czasie pracy, która dla mózgu jest sygnałem: „teraz pracuję, jestem skupiony na pracy”. Dlatego dobrze jest siedzieć na wygodnym krześle (ale nie za wygodnym), mając proste plecy, nie podpierając głowy rękami.
• Dźwięki. Niektórzy uczą się przy muzyce – ważne, by nie odciągała ona uwagi, a raczej była tłem. Niektórzy nie lubią uczyć się w ciszy i wprowadzanie takiej zmiany bardziej męczy niż pomaga.
2. Zmierzenie prędkości czytania (praca indywidualna)
Każdy uczeń otrzymuje kartkę z tekstem i stoper. Zadanie polega na cichym przeczytaniu tekstu i zmierzeniu czasu czytania. Nauczyciel nie powinien w żaden sposób wpływać na tempo czytania uczniów. Ważne, aby tekst był odpowiedni dla wieku uczniów, najbezpieczniejszy jest więc fragment lektury,...
Jak uczyć uczenia się
Prezentujemy scenariusz czterogodzinnych zajęć dla uczniów gimnazjum, których celem jest rozwijanie dwóch umiejętności potrzebnych do efektywnego uczenia: czytania i notowania. Większość z przedstawionych ćwiczeń można proponować uczniom młodszym (ale nie poniżej czwartej klasy) i starszym, oczywiście z uwzględnieniem prawidłowości rozwojowych. W licznej klasie lepsze efekty przynosi prowadzenie zajęć w grupach 10-, 12-osobowych.