Zwierzęce inspiracje

inne Laboratorium

Uważne przyglądanie się zachowaniom zwierząt może być zajęciem równie pożytecznym, jak czytanie bestsellerowych poradników lub oglądanie popularnych samouczków w internecie.

Zwierzęta każdego dnia walczą o przetrwanie, żyjąc w tak ekstremalnych warunkach jak głębiny morskie, bagna, półki skalne czy korony drzew. Żeby przetrwać, w drodze ewolucji musiały wytworzyć całe bogactwo zachowań, które zwiększają szansę dla gatunku. Świat fauny otwiera przed nami panoramę rozwiązań – i co ciekawe, inspiracji dla siebie wcale nie musimy szukać wśród podobnych do nas małp człekokształtnych czy innych ssaków.

Przewodnik po świecie zwierząt
Warunkiem uczenia się od zwierząt jest dostęp do ich świata, zarówno bezpośredni, jak i pośredni, poprzez ludzi, którzy potrafią o nich opowiadać z pasją i szacunkiem. Mam to szczęście, że moim przewodnikiem po krainie fauny jest Łukasz Bożycki, biolog, pracownik Polskiej Akademii Nauk, a także uznany na świecie fotograf przyrody. Pewnego dnia Łukasz zwrócił moją uwagę na donośny odgłos wydawany przez sikorkę siedzącą na gałęzi pobliskiego drzewa. Powiedział, że ptak dostrzegł jakiegoś naziemnego drapieżnika, którego teraz odgania. Był nim kot. Zachowywał się on dziwnie, stąpał niepewnie. Przyrodnik wyjaśnił, że w świecie zwierząt zdemaskowany drapieżnik przestaje nim być. Dostrzegłem podobieństwo do świata ludzi. Identycznie rzecz się ma na przykład w przestrzeni negocjacji, kiedy to przyłapany na manipulacji adwersarz „traci twarz”. Poprosiłem o kolejne przykłady. Ten eksperyment myślowy bardzo nas wciągnął. Niektóre analogie między światem zwierząt i ludzi wydawały się oczywiste, w innych przypadkach była to ciekawa inspiracja, otwierająca nowe horyzonty myślowe. Plonem naszego dialogu jest bogato ilustrowana książka Animal rationale. Jak zwierzęta mogą nas inspirować?, przygotowana przez Wydawnictwo Naukowe PWN. Jej celem nie jest wykazywanie podobieństw między człowiekiem a zwierzętami, lecz pokazywanie, w jakich aspektach my moglibyśmy się upodobnić do przedstawicieli fauny, nawet takich, z którymi biologicznie niewiele nas łączy. W podtytule książki są trzy słowa: rodzina, edukacja i biznes.

POLECAMY

To właśnie w tych obszarach znaleźliśmy najwięcej analogii. Ale oczywiście inżynierowie zwróciliby uwagę na aspekty konstruowania, logistyki i oszczędzania energii, językoznawcy na analogie w sferze porozumiewania się zwierząt, artyści – w obszarze ubarwienia, a eksperciiz branży ubezpieczeń na stosowane przez zwierzęta systemy ochrony. Nasz punkt widzenia jest zatem wycinkowy i pozostawia wiele miejsca dla odkryć czytelników. Dość wspomnieć, że naukowcy i wynalazcy od zarania dziejów inspirują się zjawiskami dostrzeganymi w otoczeniu. Izaak Newton odkrył, że dźwięk rozchodzi się we wszystkich kierunkach z miejsca emisji, tak jak fale rozchodzą się z miejsca, w którym kamień wpada w wodę. Dmitrij Mendelejew opracował układ okresowy pierwiastków, inspirując się układem kart w pasjansie. Friedrich August Kekulé wpadł na pomysł pierścienia benzenu po tym, jak przyśnił mu się wąż zjadający własny ogon. A Ilja Miecznikow odkrył białe ciałka krwi w wyniku obserwacji larw szkarłupni, które owijały się wokół drewnianych wiórek i trawiły je. Umysłowi poszukującemu czasem wystarczy iskierka, by później powstały z tego eleganckie koncepcje lub narzędzia ułatwiające życie. Poniżej trzy przykłady ciekawych inspiracji.

Jerzyk (Apus apus), czyli mniej da ci więcej
Jerzyk to mały...

Pozostałe 80% artykułu dostępne jest tylko dla Prenumeratorów.



 

Przypisy

    POZNAJ PUBLIKACJE Z NASZEJ KSIĘGARNI