Psychologowie zajmujący się badaniami, ale także praktycy (również duchowni, agenci handlowi, kelnerzy) zebrali ogromną wiedzę na temat skutecznego wpływania na zachowania innych. Czego ta wiedza dotyczy?
Wielu spraw. Efektywnych narzędzi wpływu (takich jak: nagroda i kara, stopa w drzwiach, nawiązanie dialogu i in.). Subtelnych mechanizmów regulacji psychicznej, które przesądzają o skuteczności wpływu, takich na przykład, jak: poczucie winy, reguła wzajemności, huśtawka emocjonalna. Wagi czynników sytuacyjnych, np. presji czasu, kontekstu (wiadomo na przykład, że większe datki dostaje się od ludzi, którzy jedzą w momencie, kiedy prosimy ich o pomoc). A także ludzkich słabości: deformacji w spostrzeganiu (np. sympatii do obiektów cechujących się syndromem dziecięcości), tendencji do przeceniania szans na to, czego bardzo się pragnie (życzeniowe myślenie). Ale wiedza ta dotyczy także przesłanek ostrożności ludzi, czujności, wrażliwości na sygnały niechcianego intencjonalnego wpływu ze strony innych. Słowem, dużo wiadomo o tym kogo, kiedy i jak można skłonić do określonych zachowań. Równie dużo wiadomo o tym kiedy, w jakich warunkach, wobec kogo takie zabiegi się nie udają.
Wątpliwości etyczne dotyczą zarówno badań nad wpływem społecznym, jak i stosowania wiedzy na ten temat w praktyce. Wiele z tych wątpliwości trudno zrozumieć, ale niektóre wydają się mieć podstawy.
POLECAMY
Dam się zbadać
Większość badań nad wpływem społecznym, to eksperymenty naturalne, prowadzone na ulicach, w sklepach, przez telefon. Badacze organizują określone sytuacje (np. zbierają datki, rozdają kadzidełka, wciągają do rozmowy, wzbudzają niepokój, a potem dają ukojenie itp.) i sprawdzają, jaka jest skuteczność takiego postępowania w wywieraniu wpływu na zachowania ludzi. Osoby badane...
Pozostałe 80% artykułu dostępne jest tylko dla Prenumeratorów.
