Z uczuciem do przeczuć

Na temat Ja i mój rozwój

Kiedy możemy mu zaufać w ciemno? O intuicji, jej mocnych i słabych stronach opowiada prof. DAVID MYERS.

ALEKSANDER KRÓl: – Zanim zdecydował się Pan na studia psychologiczne, skończył Pan chemię i wybierał się na medycynę. Czyżby początkowo intuicja zawiodła Pana w wyborze kierunku studiów?
DAVID MYERS: – Zdałem egzaminy do szkoły medycznej, ale nigdy się nie zdecydowałem na studia. Wolałem zostać profesorem niż całe życie analizować zdjęcia rentgenowskie i zajmować się ludzkim ciałem.

Dlaczego postanowił Pan badać właśnie intuicję, a potem napisał Pan o niej książkę? Czemu ten problem jest dla Pana tak ważny?
– Książkę napisałem z dwóch powodów. Po pierwsze, chciałem pokazać, że wiele różnych badań dotyczących procesów automatycznych i nieświadomego przetwarzania informacji można postrzegać jako świadectwo siły intuicji. Po drugie, czułem, że moim obowiązkiem jest zbadać zarówno siłę intuicji, ale także jej słabości. Nieustannie stykamy się z licznymi przykładami niepohamowanej intuicji, która zwodzi ludzi na manowce – w inwestowaniu, podejmowaniu osobistych decyzji, w sporcie, hazardzie i innych dziedzinach życia.

Do jakich wniosków doszedł Pan po latach badań? Czym właściwie jest intuicja?
– Intuicja to niewymagające wysiłku, pozbawione racjonalności poczucie prawdy. Jak zauważył Daniel Kahneman w swoim wykładzie podczas wręczania Nagrody Nobla, „myślenie intuicyjne” jest czymś w rodzaju postrzegania, błyskawicznego i bez wysiłku. W przeciwieństwie do myślenia – krytycznego i racjonalnego. W Intuicji chciałem wyjaśnić jedno z największych odkryć nauk psychologicznych ostatnich lat, jakim jest uświadomienie sobie ogromu intuicyjnego, nieświadomego przetwarzania informacji. Myślenie, pamięć, spostrzeganie i postawy działają na dwóch poziomach. Są przetwarzane dwiema drogami – świadomie kontrolowaną, analityczną „autostradą” i automatyczną, intuicyjną „drogą boczną”. Wydaje się, że umysł ludzki składa się z dwóch komponentów, z których każdy wspomagany jest przez własne nerwowe uposażenie.

Czy mógłby Pan podać kilka przykładów działania intuicji?
– Nawet nie zdajemy sobie sprawy, jak ogromne są jej wpływy. Myślenie zachodzi poza ekranem rzeczywistości, a jego efekty są na nim pokazywane tylko czasami. Intuicja jest adaptacyjna, karmi nasze doświadczenie, kreatywność, miłość, duchowość. Być może w większym stopniu niż podejrzewał Freud nasz mózg tworzy nasze uczucia, sądy i działania na niższej, automatycznej drodze, poniżej radaru naszej świadomości, niejako za kulisami i poza zasięgiem wzroku. Badania nad podprogowym poprzedzaniem, utajonym uczeniem się, pamięcią utajoną, utajonymi postawami, heurystyką, samorzutną interferencją, przetwarzaniem w prawej półkuli, chwilowymi emocjami i kreatywnością... – wszystkie te badania przedstawiają rozmiary nieświadomego przetwarzania.

Co wiemy o intuicji z ostatnio przeprowadzonych badań? Możemy na niej polegać?
– Intuicja ma, niestety, słabe strony. Badania nad tym, w jaki sposób do naszego umysłu zakradają się błędy, wskazują, że ni...

Pozostałe 80% artykułu dostępne jest tylko dla Prenumeratorów.



 

Przypisy

    POZNAJ PUBLIKACJE Z NASZEJ KSIĘGARNI