Głowa opada, powieki zamykają się, mięśnie wiotczeją – klasyczne objawy tego, że ktoś właśnie zasypia. Jak się okazuje, podobne symptomy wskazują, że w drzemkę zapadają właśnie ptak, pies, słoń, a nawet muszka. Powszechność snu, fakt, że obserwujemy go u niemal wszystkich gatunków – od tych najprostszych do najbardziej skomplikowanych – świadczyć może o jego wielkiej roli dla procesów życiowych. Potwierdzają to zresztą obserwacje. Szczury pozbawiane snu umierają szybciej niż te, które nie dostają jedzenia. Kiedy snu brakuje ludziom, starają się zrobić wszystko, by braki nadrobić – zasypiają przy każdej nadarzającej się okazji, śpią głębiej i dłużej. Solidnie pospać potrzebują nawet muszki owocówki: niedawno ustalono, że śpią one dwanaście godzin na dobę. – To wszystko umacnia teorię, że sen jest zjawiskiem uniwersalnym, czymś, co pojawiło się na bardzo wczesnym etapie ewolucji zwierząt – uważa doktor weterynarii Joan Hendricks, badaczka snu z University of Pennsylvania i dziekan wydziału weterynarii. W czasopiśmie „Neuron” opublikowała artykuł potwierdzający, że faza odpoczynku występuje również u muszek.
POLECAMY
– Ale to może być kwestia ewolucji konwergentnej – mówi dr Jerry Siegel, ekspert w dziedzinie snu i wykładowca na wydziale psychiatrii Akademii Medycznej Uniwersytetu Kalifornijskiego. – Różne gatunki wykształcają podobną cechę w innych celach, na przykład delfiny i nietoperze niezależnie od siebie rozwinęły umiejętność echolokacji. Jeśli spojrzymy na zjawisko snu, jak na sposób adaptacji do środowiska, w którym żyją zwierzęta, to będziemy bardziej bliscy prawdy – uważa Siegel.
Rozespani mięsożercy
Teorii na temat tego, dlaczego i po co śpimy, jest sporo. Wśród nich m.in. ta mówiąca, że sen pomaga nam utrwalać wspomnienia, oraz ta, zgodnie z którą sen pozwala oszczędzać energię. Jerry Siegel większość wiodących koncepcji na temat roli snu omawia szeroko w artykule opublikowanym w „Nature”. Dowiadujemy się z niego także o ogromnym zróżnicowaniu snu – pod względem długości i struktury – u różnych gatunków. Siegel pisze np., że nietoperze i oposy sypiają osiemnaście do dwudziestu godzin na dobę, podczas gdy słonie i żyrafy śpią trzy do czterech godzin. Naukowiec twierdzi, że generalnie roślinożercy śpią mniej niż wszystkożercy, a ci z kolei śpią krócej niż mięsożercy. – Kiedy weźmiemy pod uwagę, jaki tryb życia prowadzą te zwierzęta, to zaczyna mieć sens – mówi Siegel. – Jeśli żyjące na wolności zwierzę z gatunku kotowatych zjada antylopę, to po co miałoby dłużej być aktywne? Przecież śpiąc, może zaoszczędzić energię. Z dr...
Pozostałe 80% artykułu dostępne jest tylko dla Prenumeratorów.
