Jak tworzyć dojrzałe i satysfakcjonujące związki? Może sami powinniśmy być bardziej dojrzali? Może musimy z większą pieczołowitością wybierać partnera? Może musimy zdać się na serce i uczucie – bardziej niż dotąd? Może musimy lepiej poznać techniki porozumiewania się? Może należy ustanowić system podatkowy promujący w ulgach długotrwałe związki? Może zrezygnować z upierania się przy trwałych związkach, dopuścić wielożeństwo i swobodną wymianę partnerów? Może coś innego jeszcze?... Nadal nie wiemy.
POLECAMY
Tam, gdzie w grę wchodzą związki osobiste, reguły bledną. Intuicje psychologiczne i społeczne krążą w tej sprawie wokół wielu tematów. Są wśród nich zgodność, dopełnianie się charakterów, wspólnota wartości i celów małżeństwa, siła miłości, tak zwane dopasowanie się pod względem seksualnym, zdolność konstruktywnego rozwiązywania kryzysów (w tym umiejętność rozmawiania), wzory dla roli mężczyzny i kobiety w związku, tradycja społeczna otaczająca instytucję małżeństwa, przebieg faz małżeństwa i szczególne wyzwania dla tych faz. I wiele jeszcze innych tematów. Terapeuta pracujący z małżeństwami napotyka na problemy w każdej z tych sfer. Zwykle są one przemieszane, obfitują niespodziewaną liczbą wariantów.
Można to porównać do grzybni o kilku węzłowych ogniskach (czasem jedno jest centralne albo najbardziej widoczne) przerastającej związek ludzi, którzy szukają pomocy psychologicznej. Jednej reguły na satysfakcjonujący i zdrowy związek nie ma. Spotykamy różne związki, tak jak różni są ludzie, ich poglądy oraz sposoby doświadczania podobnych sytuacji życiowych. Oto kilka sytuacji dość często zdarzających się między dwojgiem ludzi. Prawie autentycznych, choć naturalnie część danych została zamaskowana i zmieniona.
Młode małżeństwo w wieku 26 i 28 lat. Pobrali się z powodu nieplanowanej, lecz akceptowanej przez obojga ciąży. Przed ślubem „chodzili ze sobą” przez osiem lat, od wczesnej młodości. Byli zakochani, uważani za idealną parę, której zazdroszczono wielkości i stałości uczucia. Teraz w ich małżeństwie coś się popsuło. On mówi o „problemach seksualnych”, których nie mieli wcześniej. Twierdzi, że żona nie ma ochoty na seks. Zaniepokojony i rozżalony sądzi, że przestała go kochać. Aby ją zachęcić do miłosnych igraszek, stara się urozmaicać ich współżycie. Posiłkuje się przy tym poradami gazetowymi typu: „gdzie trzeba nacisnąć, żeby kobieta chciała więcej i więcej”. Czuje się sfrustrowany. Wciąż prosi i nie otrzymuje, co budzi w nim wstyd, poczucie winy i złość, także na siebie. Sądzi, że grozi im rozwód, ponieważ przemija ich miłość. Wypomina jej silny związek z matką i siostrą. Podaje przykłady, kiedy brała ich stronę i była nielojalna wobec niego.
Sądzi, że on jest w jej sercu na ostatnim miejscu. Ona jest wyraźnie zmęczona. Twierdzi, że nic nie zmieniło się w jej uczuciach. Nie rozumie dlaczego, ale rzeczywiście potrzebuje mniej seksu. Jest zmęczona awanturami, wychowywaniem synka i pracą zawodową. Naciski męża i nerwowa atmosfera wokół spraw łóżkowych budzą w niej zarówno poczucie winy, jak też skrywaną, lecz wyraźną złość. Od czasu do czasu zgadza się na seks, „dla niego”, bo go kocha, ale sama nie ma satysfakcji. Gdy on ma pretensje do jej związków z rodziną, odbija piłeczkę. Subtelnie przedrzeźnia jego związek z matką, która według niej tylko udaje, że akceptuje ją jako żonę „swojego synka”. Okazuje się, że małżonkowie oddzielnie spędzają święta, każde ze swoją rodziną, a ich matki się nie tolerują. To, do której z babć pójdzie wnuczek, jest elementem przetargu.
Jakich przyczyn kryzysu tej pary możemy się domyślać? Jakie wyzwania stoją przed każdym z partnerów oddzielnie i przed nimi razem?
Ich długoletni związek narzeczeński, bez sformalizowania, wręcz „wołał” o to, by wydarzyło się coś, co przechyli szalę i zdecyduje o małżeństwie. Pojawienie się dziecka zostało przyjęte z radością i prawdopodobnie z ulgą. Oto coś za nich zadecydowało, coś społecznie ważkiego, pojawił się argument „za”... Argument potrzebny przypuszczalnie ich matkom, a także tej części w nich samych, która wciąż jest posłusznym dzieckiem swojej matki.
Widać też, że oboje nie przekroczyli emocjonalnie progu dojrzałości, która pozwala podejmować względnie autonomiczne decyzje we własnych sprawach. Wyzwaniem dla nich jest emocjonalne oderwanie się od matek i przyjęcie wobec nich pozycji „przyjaznej dorosłości”, wyrażającej się postawą: „Kocham cię i szanuję, zawsze będziesz moją matką, pozwól jednak, że tę sprawę rozwiążę po swojemu...”. Takie zachowanie na pewno napotka na opór, złość, wywoła poczucie winy i wiele wahań. Bo nie można liczyć na to, że matki zaakceptują ten kierunek zmian – gdyby temu sprzyjały, to samo stałoby się znacznie wcześniej.
Oboje w sposób niedojrzały reagują na trudną sytuację. On ma postawę roszczeniową (powinien być zaspokojony w swoich potrzebach seksualnych, bo tak się stara), równocześnie pełen jest żalu i poczucia winy (może jednak nie wystarczająco się stara, może jest ofermą, a nie mężczyzną, skoro jego starania nie przynoszą efektów), a nawet gotów do rezygnacji (chyba się rozstaniemy). Ona nie mówi o rozstaniu. Sądzi, że może im się udać i zależy jej na tym. Stara się zadowolić męża, godząc się na niechciany seks, w tej sytuacji z góry skazany na niepowodzenie.
Doświadcza przy tym poczucia winy, że nie spełnia „standardów” i obiegowych opinii w kwestii: „co kobieta powinna odczuwać, gdy on tak się stara”. Oboje przepełnieni są lękiem i poczuciem, że „coś ze mną...
