Pozornie obie półkule naszego mózgu są identyczne, wyglądają jak swoje lustrzane odbicia. Są podobne, a jednak współpracując ze sobą, spełniają odmienne zadania. Lewa jest na przykład odpowiedzialna za mowę i zdolności językowe, prawa odpowiada przede wszystkim za spostrzeganie przestrzenne. Eksperci określają ten podział pracy między półkulami jako „ asymetrię funkcjonalną półkul mózgowych”. Mamy z nią do czynienia u ludzi, ale także u wielu gatunków zwierząt.
Zakres lateralizacji, czyli funkcjonalnej nierówności między obiema półkulami, jest różny w zależności od płci. Mężczyźni podczas mówienia i wykonywania zadań manualnych czy też poruszania się „używają” częściej tylko jednej z półkul, kobiety bardziej angażują przy tych czynnościach obie. Generalnie kobiecy mózg jest zorganizowany bardziej symetrycznie pod względem funkcjonalności niż mózg mężczyzny. Wykazały to zarówno badania elektroencefalograficzne (EEG), jak i oparte na funkcjonalnym rezonansie magnetycznym (fMRI).
POLECAMY
Co jednak powoduje te różnice w symetrii? Z biologicznego punktu widzenia głównie hormony płciowe.
Chociaż u kobiet i u mężczyzn występują te same hormony, to jednak poziom tych substancji w organizmie jest różny. U mężczyzn obserwuje się wysoki poziom męskich hormonów płciowych, tzw. androgenów, z których najbardziej znany jest testosteron. U kobiet także występuje ten hormon, ale w o wiele mniejszej ilości. Z kolei estradiol i progesteron należą do najważniejszych żeńskich hormonów – estrogenów.
Nieprzydatni mężczyźni
Paradoksalnie, choć asymetria funkcjonalna jest bardziej wyraźna w móz[-]gach mężczyzn, to do badań nad wywołującym ją rzekomo wpływem hormonów płciowych panowie są praktycznie nieprzydatni. Dlaczego? Ponieważ skład hormonów w ich organizmach pozostaje w zasadzie przez całe dorosłe życie taki sam, wahaniom ulega jedynie ich stężenie. U kobiet jest zupełnie inaczej – silne zmiany hormonalne obserwowane są przez cały cykl miesięczny. Podczas menstruacji np. prawie nie produkują hormonów płciowych; przed owulacją wzrasta nagle poziom estradiolu, natomiast progesteron utrzymuje się na niskim poziomie; po jajeczkowaniu stężenie obu hormonów osiąga maksimum, by pod koniec cyklu miesięcznego ponownie spaść...
Na potrzeby badań przyjmuje się, że regularny cykl trwa 28 dni. W trakcie eksperymentu wielokrotnie mierzy się kobietom poziom hormonów i zleca wykonywanie zadań językowych lub przestrzennych. Aby sprawdzić wpływ funkcjonalnej asymetrii móz[-]gu, naukowcy stosują np. tzw. metodę wizualnej stymulacji połowy pola widzenia: kobiety oglądają na monitorze komputera różne bodźce, np. słowa lub figury geometryczne, które pojawiają się na krótko raz w prawym, raz w lewym polu widzenia. To sprawia, że mogą być przetwarzane tylko przez jedną z półk...
Pozostałe 80% artykułu dostępne jest tylko dla Prenumeratorów.
