Każdego wieczoru zerkając w lustro, Anna dostrzega kolejną kurzą łapkę, następną kępkę siwych włosów. Naciąga cerę na czole, podbródku i wzdycha z tęsknotą za elastyczną, jędrną skórą. Czasem strzyknie jej w kręgosłupie, a kiedy wchodzi na czwarte piętro z torbami pełnymi zakupów, coraz częściej dostaje zadyszki. Anna ma czterdzieści pięć lat i zanim się obejrzała, zamiast energicznej dwudziestoparolatki z lustra zaczęły spoglądać na nią zmęczone pracą przy komputerze oczy, a promienny uśmiech zastąpił wątły grymas, podkreślający kolejne zmarszczki.
Przemiany fizyczne i fizjologiczne często są pierwszym sygnałem osiągnięcia półmetka życia. Spadek energii, zmiany nasilenia potrzeb psychicznych (w tym także seksualnych) i sposobu postrzegania otaczającego świata to kolejne symptomy wkroczenia w wiek średni. Towarzyszą im także nowe sytuacje w sferze rodzinnej. Rodzice zmagają się z tzw. syndromem pustego gniazda, kiedy dzieci, już dorosłe i oczekujące partnerskiego traktowania, wyprowadzają się z domu rodzinnego. Innego wymiaru nabierają również relacje z partnerem. Po kilkunastu latach związku nie cechuje już taka spontaniczność uczuć jak wcześniej. Stają się one za to głębsze, a partnerzy mają większą umiejętność komunikowania się na poziomie gestów. Może być też odwrotnie – wieloletnie małżeństwo uznawane bywa za pułapkę, udrękę i ograniczenie wolności, źródło wzajemnych irytacji. Zmienia się także sytuacja w pracy. Przychodzą nowe obowiązki i funkcje, a jeśli tak nie jest, to tym trudniejsza staje się konfrontacja aspiracji związanych z pracą i karierą zawodową, z realnymi osiągnięciami. Pojawia się również zagrożenie monotonią i rutyną lub obniżenie wydajności. Człowiek zaczyna w końcu dostrzegać „jak ten czas szybko leci”, jak przecieka przez palce, jak trwonimy go na niepotrzebne sprawy i czynności...
Z jednej strony wiek średni może być zatem okresem szczytowych możliwości, największych sukcesów i osiągnięć, okresem powodzenia ekonomicznego i stabilizacji, czasem rosnącego autorytetu i wpływów w dziedzinie zawodowej i społecznej, satysfakcji z życia, autonomii, poczucia bezpieczeństwa, twórczej inicjatywy i skuteczności w radzeniu sobie z rozmaitymi przeciwnościami. „Tak naprawdę to my, ludzie pięćdziesięcioletni, jesteśmy rewolucjonistami. To my potrafimy smakować, doceniać i twórczo wykorzystywać życie – nie długowłose, brodate dzieciaki, niszczące kilka lat temu uczelnie” – stwierdził w 1973 roku Gordon Moore, prezes Intela. Moore wypowiedział myśl, którą dopiero niedawno w pełni pozytywnie zweryfikowała nauka: życie pełnowartościowego mężczyzny faktycznie może zaczynać się po pięćdziesiątce.
Z drugiej jednak strony wiek średni można postrzegać jako okres maksymalnego nasilenia stresu związanego z pracą zawodową i sytuacją rodzinną, jako czas trudnych przemian wewnętrznych, konfrontacji z problemem starości i skończoności życia, właśnie wtedy pojawiają się pierwsze oznaki starzenia, które wielu trudno zaakceptować. Te wszystkie czynniki składają się na obraz i przyczyny kryzysu wieku średniego.
Nie tylko mężczyźni
W latach 90. ubiegłego wieku Helena Sęk, psycholog kliniczny, przeprowadziła badania dotyczące występowania kryzysu wieku średniego u Polaków. Wyniki pokazały, że spośród osób w wieku 40–55 lat co druga odczuwała dyskomfort psychiczny związany z osiągniętym wiekiem i przeprowadzanym bilansem życiowym. Okazało się też, że wbrew powszechnemu przekonaniu, połowa życia to czas równie trudny dla mężczyzn i dla kobiet.
Według stereotypów jedynie mężczyźni przechodzą kryzys wieku średniego – psychiczne przemiany kobiet w tym okresie życia są raczej pomijane. Książkowe poradniki
dotyczące kryzysu związanego z wiekiem kierowane są może i do pań, ale podpowiadają im raczej Jak przetrwać kryzys wieku średniego swojego męża (au...
Pozostałe 80% artykułu dostępne jest tylko dla Prenumeratorów.
